08:47 - 30/12/2015
Tại sao khó khám sàng lọc tim bẩm sinh khi tiêm vắcxin?
TTTG.VN – Những sự cố sau chích vắcxin được giới chuyên môn lý giải có phần liên quan đến bệnh nền sẵn có ở trẻ trong đó có bệnh tim bẩm sinh.
Không ít người thắc mắc, vậy tại sao không khám sàng lọc kỹ các trẻ này trước khi chích để phát hiện bệnh và phòng ngừa sự cố.
Tuy nhiên, theo TS.BS Đỗ Nguyên Tín, Chủ tịch hội Tim mạch nhi và Tim bẩm sinh TPHCM, điều này không dễ chút nào.
Ông nói: “Bệnh tim bẩm sinh (TBS) là các dị tật tim có từ trong bào thai và xuất hiện khi trẻ chào đời với nhiều dạng khác nhau, từ đơn giản như còn ống động mạch cho đến phức tạp như tam chứng, tứ chứng, ngũ chứng Fallot với nhiều dị tật kết hợp. Ngoài ra còn có những bất thường về nhịp tim. Không dễ phát hiện các dị tật này khi tuần hoàn phổi của trẻ chưa phát triển đầy đủ”.
– Vì sao việc chích ngừa ở những trẻ này có thể khiến chúng tử vong?
– Có ba tình huống có thể xảy ra cho những trẻ này khi chúng chích ngừa:
Không liên quan gì đến chích ngừa. Đó là một ca TBS nặng và đúng ngày đó dù có chích ngừa hay không chích ngừa trẻ vẫn tử vong do bệnh.
Liên quan một phần. Thí dụ trẻ có vấn đề về nhịp tim, bình thường không sao, nhưng khi trẻ bị sang chấn do chích ngừa, tim đập loạn nhịp và trẻ tử vong. Trong dị tật còn ống động mạch tim cũng vậy. Bình thường đường kính mạch máu này là 2 mm, nhưng khi trẻ khóc vì đau đớn do chích ngừa, mạch máu sẽ co thắt lại, máu không lên được trên phổi làm trẻ tử vong.
Có liên quan nhiều. Chẳng hạn trường hợp trẻ có sẵn bệnh tim và bị sốc phản vệ do vắc xin. Ở trẻ bình thường cấp cứu sốc phản vệ đã khó, trẻ bị TBS chắc chắn còn khó hơn rất nhiều, khả năng trẻ tử vong rất cao.
– Trường hợp trẻ bị TBS người nhà có thể phát hiện được không?
– Với trường hợp trẻ bị TBS quá nặng, toàn thân tím rịm hay đen thui, hoặc trẻ được chẩn đoán mắc TBS từ trong bào thai thì không có gì để nói vì quá rõ ràng. Còn những trường hợp TBS khác, nếu người nhà không được trang bị kiến thức hoặc triệu chứng bệnh chưa bộc lộ ra ngoài thì khả năng phát hiện rất thấp.
– Vậy khả năng phát hiện của bác sĩ thì sao thưa ông?
– Thứ nhất, nếu bác sĩ không phải chuyên khoa tim mạch thì khả năng phát hiện bệnh TBS ở trẻ nhỏ không cao bao nhiêu so với người nhà. Có chăng là các bác sĩ này có con mắt chuyên nghiệp hơn, nhìn thấy da trẻ tím thì nghi mắc bệnh tim.
Thứ hai là bác sĩ có ống nghe giúp nghe được các âm thổi bất thường của tim. Nhưng cũng lưu ý, có nhiều loại dạng TBS nặng mà không có bất thường về âm thổi.
Thứ ba, bác sĩ có thể máy đo nồng độ bão hòa ô xy trong máu để phát hiện TBS. Nếu phát hiện những vấn đề này, bác sĩ sẽ chuyển bé đến bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán.
– Nếu thế việc phát hiện trẻ bị TBS bằng cách khám sàng lọc trước khi chích ngừa quả thật khó khăn?
– Đúng vậy. Trong một buổi chích ngừa bác sĩ phải khám tầm soát cho hàng chục trẻ. Trong điều kiện không phải là dân tim mạch, rất khó cho bác sĩ để phát hiện được bệnh TBS. Không ai đi chụp phim, đo điện tim cho tất cả những trẻ này để phát hiện TBS vì nó không khả thi.
– Vậy để ngăn ngừa các sự cố đáng tiếc cho trẻ khi chích ngừa, chuyện đặt ra là cần huấn luyện bác sĩ đa khoa cách nhận diện trẻ bị TBS?
– Đó là ý tưởng mà hội Tim mạch nhi và Tim bẩm sinh TPHCM đang triển khai trong vài năm gần đây, tạo ra một mạng lưới bác sĩ như cánh tay nối dài cho hội trong việc tầm soát, phát hiện sớm trẻ bị TBS và quản lý các trẻ này sau khi chúng được điều trị. Cần thời gian để mọi chuyện đi vào tốt đẹp.
– Trong trường hợp bị TBS, trẻ có được chích ngừa hay không?
– Cho đến nay không có chống chỉ định nào là trẻ bị TBS không được chích ngừa hoặc dạng TBS nào được chích hay không được chích ngừa.
Dĩ nhiên với những trường hợp bệnh TBS quá nặng, khả năng sống của trẻ không cao thì việc chích ngừa ít đặt ra. Còn những trường hợp TBS khác, ngày nào tim của trẻ còn khả năng hoạt động tốt, ngày đó trẻ cần được đối xử như bao trẻ bình thường khác, nghĩa là chích ngừa để trẻ phòng ngừa những bệnh truyền nhiễm nhằm có được một cuộc sống tốt đẹp.
Theo PGS.TS.BS Vũ Minh Phúc, Trưởng khoa Tim mạch bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM, mỗi năm cả nước có khoảng 8.000-10.000 trẻ sinh ra mắc bệnh tim bẩm sinh (tỉ lệ 8/1.000 trẻ sinh sống) trong đó một nửa là trẻ sơ sinh mắc bệnh tim bẩm sinh nặng cần can thiệp ngay. TS Vũ Minh Phúc nói: “Hiện nay khả năng phát hiện dị tật TBS ở các TP lớn là khá tốt, trong khi ở tuyến dưới có phần hạn chế. Nhưng không thể trách tuyến dưới phát hiện bệnh trễ vì hiện nay lượng bác sĩ tim mạch nhi đang thiếu trầm trọng”.
Phan Sơn thực hiện
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này