15:00 - 02/01/2016
LS Nguyễn Tiến Tài: ‘Hành lang pháp luật phải rõ ràng’
TTTG.VN – Hành lang pháp luật vừa phải rõ ràng, vừa phải được cởi bỏ nhiều hơn, mạnh mẽ hơn không những để giải phóng sức dân, giải phóng quyền tự do kinh doanh, mà qua đó thu hẹp bớt điều kiện phát sinh tham nhũng.
Báo chí gần đây có đưa tin về vụ một cán bộ trung tâm Tư vấn đấu thầu và hỗ trợ đầu tư thuộc sở Kế hoạch và đầu tư TPHCM, bị tố cáo đòi chung chi với số tiền 15.000 USD trong quá trình làm thủ tục cấp phép cho nhà đầu tư.
Vụ việc để lại nhiều điều rất đáng suy ngẫm.
Thứ nhất là về hành lang pháp lý cho đầu tư kinh doanh. Thực tiễn cho thấy pháp luật càng gây khó, mù mờ bao nhiêu thì càng kích thích cho tham nhũng bấy nhiêu. Rõ ràng, trong vụ việc trên nếu không có quy định cấm đoán nhà đầu tư đến từ vùng lãnh thổ (nhà đầu tư tố cáo trong vụ việc trên đến từ vùng lãnh thổ British Virgin Island) hoặc pháp luật quy định một cách minh bạch, dứt khoát thì công chức ít có cớ để đòi hỏi nhũng nhiễu.
Điều đáng quan ngại là mặc dù đã được sửa đổi theo hướng cởi mở hơn, nhưng luật Đầu tư vừa được ban hành vào năm 2014 vẫn chưa hoàn toàn cởi trói. Ví dụ, quy định gây rất nhiều khó khăn lâu nay là giấy chứng nhận đầu tư vẫn chưa được mạnh dạn bãi bỏ. Thậm chí quy định mới về thủ tục đầu tư có thể sẽ còn gây phiền toái hơn.
Phiền hơn ở chỗ nếu như trước đây giấy chứng nhận đầu tư cấp cho nhà đầu tư nước ngoài lần đầu vào Việt Nam, đồng thời là giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (cũng đã là rối); thì bây giờ họ phải đến gõ cửa ở hai cơ quan: một là giấy chứng nhận đăng ký đầu tư do phòng quản lý đầu tư cấp, hai là giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp do phòng đăng ký kinh doanh cấp thì mới được hoạt động.
Một ví dụ khác gần đây nhất là nghị định 118/2015/NĐ-CP vừa được ban hành vào ngày 12/11/2015 để hướng dẫn luật Đầu tư. Theo điều 45 của nghị định này, tổ chức kinh tế có nhà đầu tư nước ngoài góp vốn; mua cổ phần, vốn góp thì không phải thực hiện thủ tục cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư… đã thực hiện trước thời điểm góp vốn; mua cổ phần, vốn góp.
Vậy, sau thời điểm góp vốn; mua cổ phần, vốn góp thì có phải cấp, điều chỉnh không, vấn đề này nghị định đã quên đề cập hoặc bỏ ngỏ.
Chúng tôi cho rằng chính những quy định lấp lửng kiểu như thế là mảnh đất béo bở để nảy sinh chạy chọt, xin – cho. Pháp luật thì quy định doanh nghiệp được quyền tự do kinh doanh những gì pháp luật không cấm, nhưng trong những trường hợp tương tự cơ quan giải quyết công việc thường trả lời là phải chờ văn bản hướng dẫn. Nhà đầu tư thì sợ mất cơ hội kinh doanh nên có người đành phải chi phí “bôi trơn” cho được việc.
Nhân đây cũng xin nhắc lại rằng trước khi ban hành luật Đầu tư vào năm 2005, đã có nhiều ý kiến khuyến cáo, đề nghị không ban hành vì không cần thiết và sẽ cản đầu tư kinh doanh. Nhiều vị có thẩm quyền lúc bấy giờ đã phản bác, khẳng định là luật Đầu tư sẽ tạo thuận lợi. Nhưng thực tế đã cho thấy đạo luật này càng thực hiện càng rối rắm và sau đó đã phải sửa đổi.
Điểm tiếp theo chúng tôi muốn đề cập là thái độ của lãnh đạo chính quyền. Một vị lãnh đạo cơ quan nọ khi nói về vụ “đòi 15.000 USD mới có giấy phép”, đã phát biểu rằng đây chỉ là trường hợp cá biệt. Chúng tôi tin rằng nếu vị lãnh đạo trên chịu khó làm một chuyến “vi hành” hoặc gặp gỡ nhiều hơn với doanh nghiệp, thì chắc chắn vị ấy sẽ phải thay đổi lại quan điểm.
Tuy nhiên, theo chúng tôi ngay cả chỉ là cá biệt thì cũng phải nhìn nhận rằng vụ việc xảy ra như thế là hết sức nghiêm trọng và cần được tiếp thu, chấn chỉnh ngay. Bởi vì vụ việc không những làm cho môi trường đầu tư bị vấy bẩn, mà còn cho thấy sự xuống cấp một cách báo động về đạo đức công vụ của một số cán bộ công chức. Xem đoạn đối thoại được ghi âm về vụ việc (tuoitre.vn, 26/10/2015), thật khó tin hành vi vòi vĩnh chung chi lại trắng trợn đến thế.
TPHCM trong những năm qua đã có nhiều thành tích trong sự nghiệp phát triển kinh tế. Tuy nhiên, phải nói thật rằng riêng về thủ tục đầu tư kinh doanh các cải cách trong lĩnh vực này dường như vẫn chưa tương xứng với sự phát triển. Nhiều anh em luật sư khi ra Đà Nẵng làm thủ tục cấp phép kinh doanh cho thân chủ đều khen cung cách làm việc của công chức ngoài đó hết sức thân thiện.
Ví dụ, trong quá trình thực hiện thủ tục, nhân viên của sở Kế hoạch và đầu tư trực tiếp gọi điện thoại cho luật sư và mời đến nhận giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Nếu có vấn đề gì chưa đạt nhân viên sẽ gọi cho luật sư để hướng dẫn, bổ sung thêm. Nhờ đó, thủ tục được giải quyết nhịp nhàng, nhanh gọn.
Chúng tôi tin rằng TPHCM hoàn toàn có đủ tiềm lực để cải thiện môi trường đầu tư tốt hơn thế. Điều quan trọng hàng đầu là nằm ở quyết tâm của lãnh đạo chính quyền.
LS Nguyễn Tiến Tài
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này