09:47 - 22/02/2017
Gạo hữu cơ – nói dễ, làm ‘trần ai’
Mô hình trồng lúa an toàn, hội đủ “4 Nhà”, được kỳ vọng đạt chuẩn hữu cơ ở xã Mỹ Lộc, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long vẫn còn biến động về năng suất, thu nhập và số người tham gia.
Lòng tin
Năng suất vẫn là thách thức cho sự chọn lựa “dừng” hay “đi tiếp”. Ông Dương Văn Thành, giám đốc hợp tác xã (HTX) nông nghiệp Tân Tiến ở tổ 10, ấp 9, xã Mỹ Lộc, huyện Tam Bình, cho biết: “Hai vụ đầu, năng suất lúa chỉ đạt 3,6 – 3,8 tấn/ha, bà con nản vì lợi nhuận chỉ trên dưới 1 triệu đồng. Tôi tới tận nhà để vận động bà con trở lại. Mấy anh khuyến nông cùng tôi đi an ủi bà con, do mình chưa nắm vững quy trình, kỹ thuật, thời tiết không thuận lợi… Tới vụ này, trời thương, năng suất tăng lên 4,7 tấn/ha”.
Saigon Co.op hợp đồng bao tiêu sản phẩm với giá 11.000 đồng/kg, gấp đôi so giá lúa bên ngoài. Thu nhập trong mô hình không thua kém bên ngoài. Nhưng với giá bán jasmine tại siêu thị là 29.000 đồng/kg trong khi giá tại kho đã 27.000 đồng/kg, chưa kể chi phí quản lý, giới thiệu, quảng bá… Thời tiết–chi phí–lợi ích và lòng tin vẫn tiếp tục thách thức mô hình sản xuất lúa hữu cơ tại xã Mỹ Lộc.
Công ty CP Nông nghiệp GAP, công ty TNHH Phát triển nông nghiệp Phương Nam cung ứng phân, thuốc hữu cơ và tư vấn kỹ thuật sản xuất. Lượng phân bón gốc hữu cơ nhập từ Mỹ, sử dụng cho mỗi ha khoảng 440kg, tuy đã giảm giá 21%, nhưng vẫn còn ở mức 44.000 đồng/kg. Nông dân ước ao giá phân bón hữu cơ giảm và giá mua lúa tăng lên 12.000 đồng/kg, khi đó “chắc sẽ lời nhiều”. Trải qua ba vụ, sẽ là vội vàng khi nói về thành công – thất bại, nhưng ít nhất cũng cho thấy lộ trình và cách làm, dựa vào đâu để đi tiếp và những mắt xích bị hở do ai.
Chọn đất phèn làm lúa hữu cơ
PGS.TS Phạm Văn Kim, nguyên trưởng bộ môn khoa học cây trồng khoa Nông nghiệp và sinh học ứng dụng, ĐH Cần Thơ, nhận xét: HTX Tân Tiến trồng lúa sạch từ năm 2016 đến nay đã trải qua ba vụ. Vụ đầu do chưa biết kỹ thuật nên lỗ nặng. Các chuyên gia đã đến giúp đỡ nên từ vụ thứ hai có lời nhưng còn ít.
Các chuyên gia làm cố vấn cho dự án: GS.TS Võ Tòng Xuân (giống lúa), TS Phạm Văn Kim (sâu bệnh) và TS Nguyễn Văn Huỳnh (côn trùng). Đặc biệt đến vụ thứ ba, người dân thu lợi nhuận có thể ngang bằng so với nông dân trồng lúa bên ngoài, mặc dù năng suất thấp hơn 3,4 – 4,7 tấn/ha (bên ngoài 6 – 8 tấn/ha). Theo TS Kim, nhà khoa học đóng vai trò cố vấn. Các phân tích lợi ích kinh tế và tập huấn kỹ thuật bón phân, phun thuốc bên Saigon Co.op đã thực hiện rất kỹ với nông dân. Việc ghi chép sổ sách cũng được HTX Tân Tiến thực hiện tốt. Yếu tố chính quyết định ở mô hình này là kỹ thuật trồng lúa hữu cơ, đặc biệt trồng hữu cơ trên đất phèn theo hướng sạch nên khó trồng, năng suất giới hạn là đương nhiên.
TS Kim nói tiếp: các nhà khoa học đã góp ý thêm với chủ tịch xã và một số người trong lãnh đạo của HTX Tân Tiến. Trong vụ thứ 3 này, tôi nhận thấy đất ở đây lượng phèn rất cao. Các nhà khoa học đã góp ý bón tăng cường phân lân nung chảy, năng suất vụ 3 này tăng đáng kể (4,7 tấn – ấp 9 và 3,4 tấn – ấp 11) và có thể tăng năng suất hơn nữa. Sắp tới các thầy sẽ đến HTX góp ý thêm về kỹ thuật để tăng năng suất hơn nữa. Còn ở ấp 11, do bên công ty phân bón đưa phân phân huỷ rơm rạ trễ nên xem như ban đầu cây lúa không được cung cấp phân, không mọc được chồi hữu hiệu kịp thời, năng suất thấp. Tôi đã góp ý với công ty phân bón để đưa phân xuống sớm.
“Tàu kéo” ăn cơm an toàn
Ông Dương Văn Thành, giám đốc HTX nông nghiệp Tân Tiến, nói: lúc đầu có người thấy lúa tăng trưởng chậm, èo uột nên lén xịt thuốc, mua phân về bón. Kết quả là sâu bọ, năng suất không đạt. Hai vụ lúa trước đây, năng suất chỉ đạt 3,6 – 3,8 tấn/ha, bà con nản vì lợi nhuận chỉ trên dưới 1 triệu đồng. Lúc đó, nói sản xuất hữu cơ cũng chưa chuẩn, gọi là làm lúa theo quy trình an toàn thì đúng hơn.
Sản xuất đa canh, đa dạng hoá nguồn thu nhập từ việc kết hợp lúa + cá, lúa + tôm… nhưng đã lâu tư duy “thuần lúa”, độc canh khiến cho những nông dân trong mô hình chưa mạnh dạn làm theo, những kỳ vọng không như mong muốn khiến ai nấy ái ngại, xem đó là mạo hiểm. Theo ông Thành, cứ làm cho diện tích ổn định, chắc chắn ngon cơm trước để tạo lòng tin cho bà con rồi mới tính tiếp, còn bây giờ phải đi từng bước. Hiện nay, HTX có hai kỹ sư hỗ trợ kỹ thuật (cơ quan khuyến nông và bên bao tiêu sản phẩm); mười ngày họp xã viên một lần, tỷ lệ tham gia cuộc họp tới 90%, ai không tham gia thì đích thân ông Thành tới nhà hoặc gọi điện để thông báo kết quả cuộc họp.
“Nói làm lúa hữu cơ tưởng dễ chứ làm “trần ai”, bây giờ muốn nhân rộng thì yếu tố quyết định là làm sao cho bà con tin tưởng”, ông Thành, tàu kéo xài “nhiên liệu” cơm an toàn, nói: cách làm là kiên trì, chịu khó, đừng làm ồ ạt, làm thật, người thật – việc thật, cho bà con thấy được lợi ích, có lời, tốt cho môi trường và sức khoẻ thì dân sẽ theo.
Ông Nguyễn Văn Liêm, phó giám đốc sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Vĩnh Long, xác nhận: Có lúc, cháy rầy xuất hiện ở một số thửa, gần như phải chọn lựa cách đốt bỏ, nhưng khi kiểm tra thấy thiên địch rất nhiều, với đà sinh sôi này vài ngày tới mật số côn trùng gây hại sẽ giảm. Quả đúng như vậy. Thực tế cho thấy, môi trường ở đây đang tốt hơn khi làm theo quy trình an toàn, đến vụ thứ 4 lượng phân hữu cơ giúp đất canh tác phục hồi vi sinh, chi phí sẽ giảm dần…
Vân Anh – Ngọc Bích – Hà My
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này