17:18 - 02/06/2018
Nguyễn Xuân Huy: Bán gốm Chăm phải ‘rao’
Nguyễn Xuân Huy, 33 tuổi, có gần mười năm trong nghề báo, nhưng giờ trở thành “ông chủ” của chính mình, một mình đi bán gốm Chăm giữa Sài thành rộng lớn.
– Huy bày đồ gốm ở quán cà phê này hay còn ở đâu nữa? Huy có kho chứa hàng không?
– Tôi đã từng có ý định bày ở một số quán cà phê để mở rộng mạng lưới bán hàng, thậm chí có những quán rất đông họ nói đem ra là có người hỏi. Nhưng rồi không thấy hiệu quả gì hết, không phải ai cũng thích gốm Chăm và tuỳ gu của quán nữa. Năm 2016, tình cờ ghé quán này uống cà phê, nói chuyện với chủ quán, hai bên thấy hợp và rồi chủ quán cũng thích gốm Chăm nên cho bày ở đây luôn. Ở đây khách cà phê phần lớn là dân thiết kế, nhiếp ảnh và cả dân IT nữa, trẻ già đều có nhưng là dân có gu mỹ thuật nên họ cũng quan tâm. Họ đến uống cà phê, ngắm gốm thấy thích và cũng mua vài món, nhưng lâu lâu mới có khách cà phê mua, còn lại thường thì bán trên mạng là nhiều.Vì thế, đặt gốm tại đây là có được nơi để trưng bày sản phẩm.Bán hàng này cần phải có thuyết minh.Năm ngoái, tôi có tham gia một hội chợ ở công viên Lê Văn Tám. Bán ở đó một ngày doanh số gấp ba lần ngày thường, vì có mình ở đó nói cho họ nghe về gốm Chăm, giải thích vì sao gốm này lại có vết nung còn ám khói đen, v.v. khách thấy vẻ đẹp của nó nhờ biết về nó, cho nên họ mua với niềm vui thích và hiểu biết.
Vì hiện tại chủ yếu mình làm theo đơn đặt hàng, nên cũng không cần kho mà chất… đầy nhà. Vợ thấy hàng chất đầy thì biết là túi tiền cũng đang rỗng, nên lúc đầu cằn nhằn giờ thì đã bớt rồi.
– Vậy còn phân khúc thị trường của Huy?
– Điều tôi nghiệm ra rằng phải bắt đầu trước nhất là tìm được nguồn hàng tốt, điều khiển được chất lượng đầu vào mà cụ thể là phải làm việc được với người Chăm cùng với những tập tính của họ. Đủ lực (vốn) để điều khiển được số lượng, kiểm soát được công việc vận chuyển và cả việc giao hàng tận nơi cho khách đảm bảo. Ngay cả việc kiểm soát nguồn hàng cũng phải có lộ trình và thể nghiệm trong vòng một năm, theo dõi sát sao, tính toán cẩn thận.
Rồi cũng tự đi giao hàng ở quận 7, Nhà Bè, quận 9, v.v. vì lấy công làm lời, vì mình cũng muốn giảm giá tốt nhất cho khách hàng để họ mua vừa thấy đẹp mà rẻ, rồi họ giới thiệu thêm khách cho mình. Hay có những người làm từ thiện cho dân làng Bàu Trúc, mình cũng biếu cho họ một vài cái bình để họ làm kỷ niệm và cũng biết đến gốm Chăm… Tóm lại, phải làm sao để càng nhiều người biết đến gốm Chăm càng tốt, để cộng đồng cùng thích có thể gặp nhau trên facebook trao đổi và cùng vui thú với một món gốm Chăm, đó chính là phân khúc khách hàng của tôi.
– Vậy làm sao chỉ với một nhóm nhỏ như vậy Huy có thể có được đủ hàng cho những đơn hàng lớn, mở rộng và phát triển ngành hàng này?
– Hiện tại tôi vẫn bán theo đơn đặt hàng, chủ yếu qua mạng. Ngoài ra, tôi cũng chưa có vốn nhiều. Bán gốm không dễ mà trái lại, còn rất khó. Thứ nhất là tiền, dù ít cũng phải vài chục triệu cho khởi đầu những lô hàng đầu tiên, vì đặt hàng người Chăm thì trả tiền trước rồi họ mới nung cho mình. Thứ hai là đủ đam mê kiên nhẫn, thứ ba là phải hiểu biết về văn hoá Chăm. Những kiến thức về người Chăm và tôn giáo của họ là cốt lõi.Ngay cả người chơi gốm Chăm cũng cần có đủ ba yếu tố trên.Người biết chưa chắc có tiền mà người có tiền chưa chắc đã biết. Còn lại phần lớn là các loại thông thường như bình, hũ, lu, hay các sản phẩm gia dụng khác. Cũng có một số bộ tượng mang tính xã hội, thiền được ưa thích như tượng các con khỉ bịt mắt, bịt tai, bịt miệng được bán nhiều. Hiện tại, tôi cũng ra sức viết về ý nghĩa các vị thần người Chăm trên facebook, cho ngày càng nhiều người hiểu về ý nghĩa của tượng, có thể giúp họ thấy được vẻ đẹp tinh thần cũng như bên ngoài của nó, làm từ bàn tay của các nghệ nhân có lòng thành kính. Tuy vậy, hơn một năm nay tôi cũng đã rút ra bài học cho mình rằng không thể trông chờ vào việc bán tượng nghệ thuật để sống, đó chỉ là một cách mình chuyển tải văn hoá cho người muốn biết.Còn kiếm sống lại là những cái khác, vì thế tôi cũng đã thêm một vài sản phẩm thông dụng hơn.Vậy mà vẫn còn tồn hàng, có lúc ở nhà đã có tới hơn 400 sản phẩm.
Ngoài ra, tự tôi phải nghiên cứu thêm cho việc ứng dụng sản phẩm gia dụng Chăm trong đời sống, cụ thể là chống thấm bên trong cho sản phẩm, vì nó có khả năng nứt khi ở trong phòng lạnh hoặc quá nóng (ngoại trừ đồ bếp).Và để tiết kiệm tiền và nhân công, tôi tự làm luôn công đoạn này. Ngoài ra cũng phải chạy theo thị trường một chút, vì gốm Chăm vốn mộc nhưng người mua thì thích bóng và đen, không hiểu sao lại thích vậy, khi về hỏi dân làng thì dân làng ở đây nói ai cũng thích vậy, cho nên dân làm gốm phải đốt ít lửa lại và sau đó cho dung dịch vào để làm nó bóng và đen. Còn dân có gu nghệ thuật thì nhìn là từ chối ngay, họ chọn sản phẩm mộc.
– Cảm nhận của Huy về người Chăm khi họ làm ra sản phẩm này là thế nào? Giá trị truyền thống có bị tác động bởi thương mại?
– Thực ra, hiện tại có hai nhóm người Chăm làm sản phẩm cung cấp cho tôi. Một nhóm là làm các tượng mang tính nghệ thuật và nhóm làm ra các sản phẩm bình dân.Nhóm thứ hai là người chân chất, hiền lành, mến khách, đặt hàng gì họ cũng làm và họ có năng khiếu. Nhưng họ vẫn có cá tính riêng với tính cách rất đặc trưng, như họ rất dễ tự ái, nhất là với người lớn tuổi, nên phải nói chuyện mềm dẻo, ngọt ngào. Bây giờ làm gốm mà có thể sống được phải là những người lành nghề, vì đã có rất nhiều người bỏ nghề. Nhưng có một điều tôi muốn nói là hầu hết người Chăm đều coi việc làm gốm là rất bình thường, không có ý thức cha truyền con nối gì cả. Ai cũng làm Apsara thì giờ họ đúc khuôn luôn, không cần sáng tạo nữa. Vì thế, việc của tôi là phải đưa những mẫu mã về cho thêm phong phú, đây là chính là nhóm nghệ thuật mà tôi đang kết hợp. Ngoài ra, tôi còn làm luôn công việc marketing bằng cách đưa ra những câu chuyện cho các sản phẩm.
Ngân Hà thực hiện (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này