17:01 - 17/08/2018
Rác – thách thức của tương lai
Hội An là một thành phố du lịch nổi tiếng với những giá trị văn hoá và kiến trúc lâu đời, là môi trường xanh và sạch. Nhưng ít ai biết rác thải của phố cổ này đang ở đâu.
Mỗi ngày Hội An thải ra khoảng 80 tấn rác, chỉ khoảng 30% số rác này được xử lý bằng lò đốt. Số còn lại được chở đi chôn lấp ởmột huyện lân cận. Nguy cơ, khi huyện lân cận đóng cửa bãi rác, rác của Hội An sẽ được chở đi đâu?
Majuro, thủ đô của quần đảo Marshall Islands, một đảo quốc nằm giữa Thái Bình Dương, diện tích khoảng 9,7km2 và dân số 20.000 người. Nơi đây có bãi biển Laura đẹp nhất nhân gian với bãi cát hình vòng cung trắng mịn, nước biển trong tinh khiết in màu nền trời xanh ngọc. Laura Beach đẹp nét hoang sơ vì ít chịu sự tác động của con người.
Cách bãi biển Laura chỉ khoảng 15 phút lái xe trên một con đường độc đạo là một bãi rác khổng lồ. Do kiến tạo tự nhiên của hòn đảo này không có núi, vì vậy mà “núi rác” là nơi cao nhất của hòn đảo này. Nó cao hơn cả toà nhà năm tầng nơi tôi ở.
Tại sao rác chất cao thành núi như vậy?
Majuro không có công nghiệp, không có ngành sản xuất gì để có thể tạo ra ô nhiễm. Tuy nhiên, mọi thứ được dùng ở Majuro đều nhập từ bên ngoài; từ ô tô, xe máy, vật liệu xây dựng, nhu yếu phẩm hàng ngày đều phải nhập từ bên ngoài. Bi kịch, hàng hoá nhập vào ngày càng nhiều nhưng chẳng biết xử lý “hậu tiêu dùng” ở đâu. Rác mỗi ngày cao lên.Dọc bờ lagoon (đầm phá ở bên trong đảo vòng cung Majuro) có thể bắt gặp la liệt xác ô tô, những con tàu đắm có thể từ Thế chiến thứ 2.Đó là những thứ quá nặng để sóng biển có thể mang chúng ra đại dương, và vì vậy chúng ở lại “trơ gan cùng tuế nguyệt”. Viên quản lý môi trường cho biết, khi ông sinh ra chúng đã ở đấy rồi. Và mỗi ngày, những chiếc xe cũ lại được đem ra bờ biển vứt bỏ. Sóng chỉ có thể bóc tách một phần của những đồ phế thải mang đi, những cỗ máy nặng hàng tấn ở lại, ngày một nhiều hơn…
Tại núi rác, chính quyền địa phương cho tách những vỏ lon và đồ nhựa nén thành những khối rác vuông vắn và đóng vào các container.Họ bảo, hàng tháng sẽ có tàu lớn chở đi. Chính quyền địa phương phải chi trả một khoản lớn cho những con tàu đến chở rác. Nhưng rác chở đi đâu, họ không biết.
Ở một eo biển của huyện Hậu Lộc (Thanh Hoá) là ba xã giáp ranh. Nơi đó cũng có một bãi rác khổng lồ chủ yếu tập kết những thứ mà thiên nhiên không phân huỷ được. Đó là túi ni lông, bao bì và quần áo cũ. Bãi rác đó có từ năm 2006 khi một cơn bão lớn cuốn mọi thứ ở nhiều nơi tấp vào. Nó quá lớn để người dân tự xử lý, với lại nằm ở vùng giáp ranh nên trách nhiệm chẳng thuộc về ai. Cứ thế, nơi đây thành bãi rác chung để người dân ba xã ven biển công khai đưa đồ phế liệu ra đây. Núi rác cao lên mỗi ngày.
Khi tôi thảo luận với các lãnh đạo huyện Kim Sơn (Ninh Bình) về những thách thức lớn nhất đối với địa phương là gì. Những cán bộ nơi đây cho rằng thách thức lớn nhất không phải đói nghèo, không phải biến đổi khí hậu mà là rác. Cả huyện Kim Sơn bây giờ không có nhà máy xử lý rác, không có nơi chôn lấp rác tập trung. Toàn bộ rác của Kim Sơn đang được vận chuyển hàng ngày đến Tam Điệp để chôn lấp. Tất nhiên họ phải trả một khoản phí lớn cho việc đổ rác ở hàng xóm này. Tuy nhiên, nguy cơ hiện hữu là: khi bãi rác Tam Điệp đóng cửa, rác của vùng Kim Sơn sẽ về đâu?
Ở hai thành phố lớn nhất cả nước là Hà Nội và TP.HCM, rác đang được thu gom hàng ngày, chở vào các bãi rác tập trung rộng hàng trăm hecta để… chôn lấp. Khi chôn lấp rác, chính quyền ngầm hiểu rằng rác đã được xử lý. Còn những người hiểu biết hơn về vòng đời của rác, hiểu rằng rác đó không được xử lý.
Rác không thuộc về ai
Bài toán trách nhiệm đối với rác có vẻ như khó tìm lời giải. Khi một cá nhân vứt rác vào một thùng rác công cộng, vào nơi thu gom rác ở cấp hộ gia đình, họ ngầm hiểu rằng, họ đã trả tiền cho việc vất rác của mình. Trách nhiệm xử lý rác thuộc về cơ quan môi trường.
Khi các công ty môi trường nhận rác từ người dân mang đi xử lý, họ sẽ gom lại, đổ đống và cho rằng như vậy là xong. Tiền nào của nấy! Muốn xử lý rác triệt để, hãy đưa thêm tiền! Vậy ai sẽ là người trả thêm cái phần tiền thêm đó để đảm bảo rác được xử lý triệt để? Là trách nhiệm của chính quyền, của người dân hay của một ai đó? Ai đó là ai? Có phải là nhà sản xuất ra các vật liệu có hại cho môi trường hay là thế hệ tiếp theo, những người chưa được sinh ra trên cõi đời này phải trả giá cho nó?
Đất chẳng đẻ thêm ra, mà rác ngày một chất chồng.
Nguyễn Huy (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này