11:17 - 26/12/2018
Đồng bằng sông Cửu Long – người giúp kẻ phá!
Mấy hôm nay, người dân Đại Ngãi nhận ra tín hiệu bất an khi gió chướng thổi mạnh, nước mặn lấn vô tới Rạch Chiếc. Nhưng mưa lúc này không đủ nước để đẩy nước mặn ra, làm người trồng hoa ngày tết lo ngại.
Vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) hiện có gần 2.500 bản quy hoạch, trong đó, có 773 bản quy hoạch nông thôn mới và hơn 490 bản quy hoạch ngành, lĩnh vực do các địa phương phê duyệt… Ông Vương Việt Hùng, ban quản lý dự án thuộc bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, cho biết: “Chính phủ đang ráo riết rà soát các bản quy hoạch, sau đó sẽ phân vùng phù hợp với quy hoạch. Từ đó, quy hoạch vùng nào thích hợp sản xuất loại nông sản, sẽ có quy hoạch quản lý nước theo vùng đó”.
Những biến động về tự nhiên – môi trường, kinh tế – xã hội đang làm gia tăng các áp lực và nguy cơ xảy ra những cú sốc, ảnh hưởng phát triển bền vững của vùng ĐBSCL. PGS.TS Nguyễn Hiếu Trung, viện trưởng viện Nghiên cứu biến đổi khí hậu (ĐH Cần Thơ) nói: “Cách tiếp cận theo tiểu vùng sinh thái, đa dạng hoá sản xuất, mở rộng nối kết bên trong và bên ngoài, giữa các tỉnh trong vùng ĐBSCL nên theo hướng “thuận thiên” và “thuận nhân” và cần có cơ chế quản lý mới”. Còn TS Dương Văn Ni, khoa Quản lý môi trường và tài nguyên thiên nhiên (ĐH Cần Thơ) cho rằng, ĐBSCL có ba nguồn vốn lớn: tài nguyên tự nhiên (đất, nước, nắng, mưa…); tài nguyên sinh vật (tự nhiên và nuôi trồng) và tài nguyên con người. Trong ba nguồn tài nguyên đó, con người là yếu tố quyết định.
TS Martijn van de Groep, chuyên gia của World Bank (WB), tư vấn trưởng kế hoạch phát triển vùng ĐBSCL nói rằng, nông nghiệp, năng lượng, nước và giáo dục… ở ĐBSCL phải được xem xét trên tổng thể. ĐBSCL có lợi thế rất lớn trong lĩnh vực chế biến và xuất khẩu thuỷ sản, nông sản, vậy có thể phát triển thành trung tâm nông sản – hải sản cho khu vực và thị trường quốc tế? “Để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, phải tính tới việc giúp nông dân và chính quyền hiểu rằng, làm nông nghiệp chạy theo số lượng đã lỗi thời; cần đi vào chất lượng, biết tận dụng tài nguyên hợp lý, thông qua các mô hình sinh kế bền vững, thân thiện môi trường, liên kết chuỗi giá trị, dựa trên
lợi thế của từng địa phương…”, TS Martijn nói.
Đại sứ Hà Lan Elsbeth Akkerman, trong cuộc họp với UBND TP Cần Thơ vào giữa tháng 11.2018 với chủ đề Định hướng phát triển ĐBSCL thành một khu vực bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, có nói rằng, Hà Lan sẵn sàng chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm. Trong đó, có mô hình “room for river” (tạm dịch khu vực nghỉ cho sông) đã làm mấy chục năm nay. Muốn làm mô hình này cần làm những phần việc: nạo vét lòng sông/bờ sông, dời đê ra xa bờ sông, mở thêm đường kênh, gỡ bỏ những vật cản dòng chảy, tăng hoặc giảm chiều cao đê, gia cố đê, đặt trạm bơm… Bà đại sứ cho rằng, “room” cho “river” là “chỗ nghỉ ngơi của dòng sông, giúp nước lũ chảy nhanh ra biển”. TS Ni chia sẻ thêm: “Đợt triều cường vừa qua, Long An, Vĩnh Long, Cần Thơ bị ngập nặng, vì không có chỗ cho nước nghỉ ngơi, nên khi nước dâng cao đột ngột, không có cách ứng phó kịp thời”.
Tuy nhiên, tương lai của mô hình “room for river” không suôn sẻ khi công trình thuỷ điện hạ Sesan 2 vừa được khánh thành một tuần. PGS.TS Lê Anh Tuấn, phó viện trưởng viện Nghiên cứu biến đổi khí hậu nói rằng, công trình này cùng hệ thống đập thuỷ điện ở thượng nguồn, sẽ khiến lượng phù sa của ĐBSCL chỉ còn khoảng 10%. “Cơn đói phù sa sẽ làm diễn biến sạt lở phức tạp rất nhiều”, TS Tuấn nói. WB đã cam kết hỗ trợ cho Việt Nam và Campuchia khoảng 70 triệu USD để giảm thiểu mức độ gây hại của những công trình thuỷ điện thượng nguồn Mekong. Nhưng người này giúp, kẻ khác phá… hoá ra công cốc!
Hoàng Lan – Ngọc Bích (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này