23:54 - 31/01/2018
Xe tự lái: tài xế quá ỷ lại công nghệ
Kỹ năng điều khiển của xe hơi tự lái (autopilot) chưa hoàn thiện nếu không có sự can thiệp của con người, nhưng ác thay người ngồi trên xe lại dễ bị kỹ năng đó ru ngủ về cảm giác an toàn.
Khi nhân viên cảnh sát California tiếp cận một chiếc Tesla đang dừng giữa một xa lộ năm làn xe bên ngoài TP San Francisco hồi tuần trước, họ phát hiện một người đàn ông đang ngủ gà ngủ gục bên vô lăng. Tài xế bị bắt vì tình nghi say rượu trong lúc lái xe. Anh ta nói với cảnh sát rằng chiếc xe đang “autopilot” bằng hệ thống hỗ trợ tài xế bán tự động của Tesla. Trong một diễn biến khác trong tuần này, nhân viên cứu hoả ở Culver City báo cáo rằng một chiếc Tesla đâm vào đuôi chiếc xe chữa lửa đang cứu hộ một tai nạn trên đường cao tốc. Một lần nữa người lái xe cho biết chiếc xe đang ở chế độ autopilot.
Tệ hơn, một người lái mô tô đã đâm đơn kiện chiếc General Motors, tố cáo một trong những nhà chế tạo xe do robot điều khiển về việc “lái xe ẩu”. Oscar Willhelm Nilsson cho biết, ông ta đang chạy xe trên một đường phố ở San Francisco hồi tháng trước thì bị một chiếc Cruise AV chạy lấn sang làn xe ông ta. Chiếc xe đụng vào xe ông ta, “khiến tôi văng xuống đất” trong một vụ tai nạn làm ông bị thương không thể lao động, theo như đơn kiện nộp lên toà án quận ở San Francisco tuần này. Chiếc Cruise AV đang hoạt động bằng chế độ tự lái vào lúc xảy ra tai nạn, nhưng tài xế dự bị đang ngồi ở ghế trước không có nắm vô lăng. Tuy nhiên, một báo cáo của cảnh sát San Francisco đổ lỗi cho Nilsson. Báo cáo cho biết Nilsson cố tình qua mặt một chiếc xe trước đó đang chạy an toàn. Vụ kiện của Nilsson là vụ đầu tiên liên quan đến một chiếc xe tự lái. Mặc dầu các nhà sản xuất cho rằng xe tự lái sẽ giúp giảm đáng kể tai nạn và tử vong trong giao thông, các chuyên gia lại cảnh báo rồi sẽ có nhiều tai nạn hơn liên quan đến xe do robot lái, một loại tai nạn đặt ra những câu hỏi không thể giải quyết về trách nhiệm và bồi thường.
Lời hứa nhắc đi nhắc lại cho rằng công nghệ không người lái giúp cho đường sá an toàn hơn, vì giảm bớt sai lầm do con người gây ra, nguyên do hàng đầu của các vụ tai nạn. Dầu vậy, các hãng xe còn cả chặng đường dài phải trải qua để có thể loại bỏ hoàn toàn tài xế.
Những việc còn lại là buổi giao thời lộn xộn khi xe hơi đang được tăng cường từng bước bằng công nghệ tự động như phát hiện chướng ngại vật và chạy đúng giữa làn. Về lý thuyết, những điều đó có thể làm giảm rủi ro đụng xe, nhưng không phải là chạy chậm cho chắc. Như một nữ phát ngôn viên của Tesla khẳng định: “Autopilot thiết kế nhằm sử dụng với một tài xế toàn tâm chú ý.” Trớ trêu là các nghiên cứu đã chứng minh rằng tài xế bị ru ngủ bởi cảm giác an toàn giả đến mức mà đầu óc và mắt họ bắt đầu rời khỏi con đường. Tài xế trở nên phân tâm hoặc bận rộn với smartphone. Thế nên khi xe lâm vào một tình huống mà con người cần can thiệp, tài xế có thể phản ứng chậm một bước.
Vào giai đoạn đã có số vụ va đụng đột ngột tăng cao do tài xế bị phân tâm bởi smartphone, con người có thể bước vào giai đoạn đặc biệt nguy hiểm cho tính mạng vì các hệ thống lái tự động. “Mọi người đã có xu hướng phân tâm. Chúng ta nghe điện thoại, ăn bánh mì, lái xe bằng các đầu gối”. Nidhi Kalra, chuyên gia tin học cao cấp của Rand Corporation, nói. “Đưa thêm chế độ tự động vào làm cho mọi người có cảm giác rằng ai đó khác đang điều khiển và chúng ta có khuynh hướng quá ỷ lại vào khả năng của công nghệ”. Steven Shladover, ĐH California, phụ trách Chương trình con đường của Berkeley, lại phê phán gay gắt các nhà chế tạo xe: “Các công ty này đang bán quá những khả năng mà các hệ thống của họ đang có và người dân bị mắc lừa”.
Waymo đang triển khai kết quả nghiên cứu (spin-off) xe tự lái, phát hiện vấn đề chuyển giao tín hiệu (handoff) khi đang thử nghiệm một hệ thống tự động lái “trình độ 3” – trình độ có thể tự lái với những điều kiện nhất định, nhưng ở trình độ này con người cần phải làm chủ. Trình độ 4 tiếp theo là mục tiêu mà hầu như mọi người cho là “tự động hoàn toàn”. Hầu hết các chức năng hỗ trợ tài xế tiên tiến do Tesla, Mercedes, BMW và Cadillac đưa ra được xếp vào tự động hoá trình độ 2.
Trong thời gian thử nghiệm, Waymo ghi lại điều mà CEO của công ty, John Krafcik mô tả các đoạn ghi hình “thật dễ sợ” cho thấy tài xế nhắn tin, trang điểm và thậm chí ngủ gục đằng sau vô lăng khi lao vào đường cao tốc. Điều đó khiến cho Waymo quyết định bỏ qua trình độ 3 và
tập trung vào trình độ 4.
“Chúng tôi thấy rằng tài xế quá ỷ lại vào công nghệ và không giám sát đường sá đủ cẩn thận để có thể điều khiển an toàn khi cần thiết”, báo cáo về an toàn của công ty năm 2017 ghi nhận.
Trần Bích
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này