14:07 - 26/02/2016
Ẩn số giá dầu và Trung Quốc
Thế giới đã ngập chìm trong dầu giá rẻ khiến cho những quốc gia phụ thuộc vào ngành công nghiệp này, từ Venezuela ở Mỹ Latinh, Nigeria ở lục địa đen, Nga ở miền Viễn Đông đến các ông hoàng xứ Arập cũng phải nếm các trái đắng.
Việt Nam thì thế nào?
Cách đây chỉ mới vài năm, thu từ dầu khí đã chiếm một phần đáng kể trong ngân sách nhà nước. Nhưng giá dầu giảm vô tội vạ đã khiến cho khoản thu này đang teo tóp dần. Dự toán thu từ dầu của năm 2015 là 93.000 tỉ đồng, nhưng con số thật đã chỉ còn là 66.000 tỉ đồng.
Năm 2016, dự toán thu từ dầu khí cũng chỉ còn 54.500 tỉ đồng. Dự toán đó vẫn kỳ vọng giá dầu ở một mức cao, lên đến 60 USD/thùng, trong khi thực tế giá hiện tại chỉ còn chưa đầy một nửa.
Các số liệu cho thấy giá dầu bán ra bình quân của PVN là 32,4 USD/thùng, thấp nhất trong mười năm qua. Giá này đã cao hơn 20% so với giá quốc tế vốn đang ở 26 – 27 USD/thùng, và vẫn chưa cho thấy các dấu hiệu hồi phục.
Câu hỏi đặt ra là giá khai thác dầu của PVN là bao nhiêu? Cho đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có số liệu cụ thể, chỉ biết rằng các chuyên gia ước tính giá thấp nhất là 20 USD/thùng và cao nhất là 40 USD/thùng.
Trong tháng đầu năm 2016, một số công ty chủ lực, vốn là cỗ máy in tiền của PVN, đã báo lỗ. Điều này khiến cho nộp ngân sách nhà nước của PVN trong tháng 1 chỉ đạt 3.200 tỉ đồng, giảm 66% so với cùng kỳ.
Với dự toán thu ngân sách từ dầu thô năm 2016 là 54.500 tỉ đồng, bình quân mỗi tháng tập đoàn này phải nộp 4.540 tỉ đồng. Điều đó cho thấy một khoản chênh lệch đáng kể giữa hai con số trên là khá lớn.
Để có thể nộp vào ngân sách đúng như dự toán, với sản lượng khai thác hiện tại, ít nhất giá dầu cũng phải ở mức 40 USD/thùng trở lên. Vậy thì, hoặc là PVN buộc phải tăng sản lượng khai thác lên để bù đắp giá, hoặc là ngân sách sẽ thấp hơn nhiều so với dự toán.
Ngân sách trong những năm qua đang có các mức thâm hụt khá lớn, phần vì bội chi đang ngày một nhiều, phần vì thu từ dầu khí đang giảm xuống. Năm 2016, điều này sẽ vẫn tiếp diễn cộng thêm một loạt các hiệp định mậu dịch tự do sẽ có hiệu lực và nguồn thu từ thuế xuất khẩu lại giảm xuống.
Vậy thu ngân sách 2016 sẽ như thế nào?
Nhìn lại nguồn thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm 2015, với mức 22%, Nhà nước có được 150.855 tỉ đồng. Con số này của năm 2016 được dự toán là 162.393 tỉ đồng, tức thêm 11.538 tỉ đồng nữa, tăng khoảng 7,6%.
Điều đáng nói là thuế thu nhập doanh nghiệp của năm nay sẽ giảm 2 điểm %, tức từ 22% xuống còn 20%. Thuế giảm nhưng mức thu lại tăng, đấy mới là vấn đề. Ngân hàng Thế giới đã công bố con số các doanh nghiệp Việt Nam đã phải chi đến 40,8% lợi nhuận của mình cho các mức thuế, phí, cả chính thức lẫn phi chính thức.
Tháng 1/2016, thu ngân sách chỉ đạt 95% so với cùng kỳ. Thu từ dầu khí giảm mạnh đến 66%, nhưng nguồn thu từ khu vực ngoài quốc doanh và khu vực FDI, cũng như từ thuế thu nhập cá nhân lại tăng từ 14 – 20%.
Cho nên, năm 2016 này, khả năng phải đóng góp thêm là điều khó có thể tránh khỏi. Giá dầu giảm, giá xăng trong nước cũng giảm theo, nhưng điều đó không đủ bù đắp cho khoản đóng góp sắp tới. Điều đáng nói nữa là các loại cước phí vận tải, bất chấp cơn lao dốc của xăng dầu, vẫn giữ nguyên.
Ẩn số từ kinh tế Trung Quốc
Việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới lâm vào khó khăn được giới làm ăn quốc tế tỏ ra lo ngại có thể kéo theo sự suy giảm của kinh tế toàn cầu, đưa đến một vòng xoáy khủng hoảng mới.
Các chuyên gia phân tích cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới của năm 2008 xuất phát từ Mỹ, và cụ thể hơn là từ ngành bất động sản nước này. Nay thì, bất chấp giá dầu giảm, công xưởng và thị trường của thế giới lâm nguy, từ tăng trưởng quá chậm đến cú rơi tự do của thị trường chứng khoán Trung Quốc, đã khiến cả thể giới lâm nguy.
Dự trữ ngoại hối của Trung Quốc chỉ còn 3.000 tỉ USD, tức giảm 200 tỉ USD, trong đó một phần không nhỏ là vàng, trái phiếu chính phủ Mỹ và các tài sản khác, là những tài sản mà mức thanh khoản không cao. Nguy cơ về một vòng xoáy suy thoái mới, và có thể mạnh mẽ hơn, là điều rất có thể.
Chính phủ Trung Quốc đang nỗ lực vung tiền ra mua lại thế giới. Một thương vụ đình đám là tập đoàn hoá chất nước này ChinaChem đã đề nghị bỏ ra 43 tỉ USD để sở hữu chi phối Syngenta. Syngenta, có trụ sở tại Thuỵ Sĩ, là một trong những tập đoàn về giống cây nông nghiệp và thuốc bảo vệ thực vật lớn nhất thế giới, rất có thể sẽ đổi chủ khi mà ban lãnh đạo công ty này đã đồng ý.
Thương vụ đang được xem xét về mặt thủ tục pháp lý, nhất là ở Mỹ, nơi Syngenta đặt khá nhiều cơ sở nghiên cứu của mình. Monsanto, tập đoàn hoá chất của Mỹ, coi như đã thua trong cuộc đua sở hữu Syngenta này trước đối thủ Trung Quốc.
Syngenta từ lâu đã hiện diện tại Việt Nam, điển hình nhất là đối tác của Lộc Trời, trước đây là công ty cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang.
Nay với Syngenta trong tay, người Trung Quốc đã có thể làm mưa làm gió trong đủ phân khúc, từ cấp thấp đến cấp cao, từ chính ngạch đến tiểu ngạch trong cả giống cây trồng đến thuốc bảo vệ thực vật hay phân bón, và đường hoàng tấn công thị trường Việt Nam.
Monsanto đang quay trở lại Việt Nam, dù còn những vướng mắc chưa thể giải quyết trong vụ kiện chất độc da cam mà tập đoàn này sản xuất trong thời chiến.
Xem ra thì năm 2016, doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn giữa muôn trùng vây.
Trần Phi Tuấn
Thế Giới Tiếp Thị
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này