14:37 - 01/09/2016
Ung thư tuyến giáp chưa hẳn là án tử
Người dân, đặc biệt người có nguy cơ bị UTTG cao, cần tầm soát bệnh định kỳ. Chi phí tầm soát UTTG không nhiều. Nếu có mắc bệnh, phẫu thuật là phương pháp điều trị chính, chi phí rẻ mà gần như an toàn tuyệt đối.
Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí uy tín New England Journal of Medicine (NEJM) cho thấy ung thư tuyến giáp đang gia tăng. Điều đáng nói, các tác giả chỉ ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là việc “chẩn đoán quá tay” của bác sĩ.
Phóng viên Thế Giới Tiếp Thị đã trao đổi với TS.BS Trần Thanh Phương, bệnh viện Ung bướu TPHCM.
Ông nói: “Ung thư tuyến giáp (UTTG) chiếm khoảng 1% trong các bệnh lý ung thư, nhưng thường gặp nhất của cơ quan nội tiết. Việt Nam nằm trong vùng dịch tễ học bệnh lý tuyến giáp (cường giáp), vì thế UTTG chiếm tỷ lệ cao. Tại bệnh viện Ung bướu TPHCM, UTTG xếp thứ 8 trong các loại ung thư, thường gặp ở nữ giới với xuất độ chuẩn theo tuổi là 3,8/100.000 dân”.
– Vùng dịch tễ học bệnh lý tuyến giáp là gì, thưa ông?
– Một gợi ý do giới chuyên môn nội tiết đưa ra, đây là những vùng từng xảy ra tình trạng thiếu iốt, sau đó người dân được cung cấp iốt quá nhiều rồi dẫn đến dư thừa và cường giáp.
– Nhưng UTTG tăng cao không đơn thuần như thế?
– Đúng vậy. Một số nguyên nhân có thể lý giải, chẳng hạn nhờ độ phân giải rất cao máy siêu âm ngày nay phát hiện những khối u kích thước chỉ 2 – 3mm, trong khi trước đây là 10mm.
Một tiến bộ khác là đọc kết quả tế bào. Bằng việc làm FNA (dùng kim nhỏ chọc hút tế bào hạt giáp để xét nghiệm), người ta biết được bệnh nhân có bị ung thư hay không và nếu ung thư thì đó là loại UTTG gì.
Và một lý do phải đề cập là người dân ngày càng có ý thức trong việc khám sức khoẻ định kỳ và tầm soát ung thư.
– Vậy y học đã biết nguyên nhân gây UTTG chưa?
– Y học xác định được một nguyên nhân rõ ràng đó là bệnh nhân có tiền sử gia đình xạ trị hoặc bệnh nhân từng được xạ trị, hay sống trong vùng có phóng xạ. Chẳng hạn người dân Nhật trong vùng Fukushima, nơi có sự cố lò phản ứng hạt nhân vào năm 2011, có tỷ lệ mắc UTTG cao hơn những vùng khác.
Một nguyên nhân mới đưa ra và cần xác định thêm, đó là tình trạng viêm giáp lâu ngày thì nhiều khả năng dẫn đến UTTG.
– Có yếu tố nguy cơ nào liên quan đến UTTG không?
– UTTG xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng hai nhóm tuổi dễ mắc bệnh là 7 – 20 và 40 – 65. Trẻ em dưới tuổi dậy thì và người trên 70 tuổi có hạt giáp đơn độc thì tỷ lệ ung thư là 50%. Nữ bị UTTG nhiều hơn nam 2,6 lần, nhưng người nam có hạt giáp đơn độc thì nguy cơ ác tính cao hơn nữ 3 – 4 lần.
Ngoài ra, người ta cũng thấy chế độ ăn thiếu hay thừa iốt, nhiều thực vật họ cải (ức chế hấp thu iốt) cũng làm tăng nguy cơ UTTG.
– Ung thư được xem là bản án tử nhưng với UTTG điều này đúng không?
Có hai dạng UTTG chính: UTTG biệt hoá, chiếm 90 – 95% – là loại UTTG cực tốt vì dễ chẩn đoán, dễ điều trị, tiên lượng sống gần như 100% và khỏi bệnh suốt đời; và dạng UTTG không biệt hoá – là dạng UTTG cực kỳ xấu vì diễn tiến nhanh, gây chèn ép, xâm lấn, từ lúc bệnh được phát hiện đến khi tử vong khoảng sáu tháng.
Dạng này thường xảy ra cho người 60 tuổi trở lên, trên nền có hạt giáp lành tính trước đó (hơn 50%). Như thế, nếu là UTTG biệt hoá thì bệnh nhân không phải lo lắng nhiều, với điều kiện họ phải điều trị đúng và đủ.
– Nghiên cứu của NEJM cho thấy UTTG tăng nhiều còn do thầy thuốc “chẩn đoán quá tay” và có thể dẫn đến “điều trị quá tay”, điều này đúng ở Việt Nam không?
– Đây là vấn đề tranh cãi. Theo nghiên cứu của hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA) và hiệp hội Tuyến giáp châu Âu (ETA), những UTTG dạng biệt hoá, kích thước rất nhỏ với đường kính dưới 1cm, bệnh nhân còn trẻ, chưa di căn và chưa đến mức cấp thiết phải mổ liền thì có thể để theo dõi.
Điều này không có nghĩa là không mổ, mà sẽ mổ vào thời điểm phù hợp vì về mặt tâm lý người mang một căn bệnh ung thư sẽ không an tâm, nhất là người Việt Nam.
Làm sao theo dõi tốt nếu một bệnh nhân ở Cà Mau mỗi năm chỉ lên được TPHCM một lần? Ai bảo đảm sẽ theo dõi bệnh nhân này được sát sao?
Câu chuyện đặt ra ở đây là bác sĩ không hù doạ bệnh nhân, đưa ra cho họ những giải pháp phù hợp nhất về chuyên môn và hoàn cảnh sống của họ.
– Nói chung, trong số các loại ung thư, UTTG dường như là bệnh ung thư “tương đối hiền”?
– Thực tế UTTG là bệnh dễ phát hiện sớm và chi phí rẻ, không cần những chẩn đoán ghê gớm như MRI, CT mà chỉ cần một máy siêu âm đơn giản với người làm có kinh nghiệm. Nếu phát hiện khối u tuyến giáp, bệnh nhân sẽ được làm FNA. Tổng chi phí cho hai tầm soát này khoảng 300.000 đồng.
Nếu bị UTTG, tiên lượng cho bệnh nhân cực kỳ tốt trong đa số trường hợp vì 90 – 95 % UTTG là dạng biệt hoá. Cuối cùng UTTG cũng là bệnh dễ điều trị.
Phẫu thuật cắt tuyến giáp xong không cần phải hoá trị, xạ trị mà chỉ cần uống thuốc có giá 300 – 400 đồng/viên/ngày. Nói chung, UTTG là một bệnh khá lạc quan.
Phan Sơn
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này