14:36 - 29/12/2016
Thủ thuật Heimlich cứu sống hàng triệu người
Năm 1974, khi bác sĩ người Mỹ Henry J. Heimlich phát minh thủ thuật sơ cứu hóc dị vật đường thở, ông không nghĩ rằng sau này mình sẽ cứu sống hàng triệu người.
Cứu từ người thường đến người nổi tiếng
Nếu tính cả thế giới, mỗi năm thủ thuật này có thể cứu sống hàng trăm ngàn người, vì nó đã được đưa vào sách kinh điển giảng dạy trong các trường y khoa.
Nhưng thật lạ là bác sĩ Heimlich lại chỉ áp dụng thủ thuật này lần đầu vào cuối tháng 5/2016, nghĩa là 42 năm sau ngày phát minh. Đó là tại một bữa ăn ở nhà dưỡng lão TP Cincinnati quy tụ 125 người. Trong khi ăn hamburger, cụ bà Patty Ris, 87 tuổi, đột nhiên ú ớ, không nói được, mặt tái xanh.
Nhìn cảnh đó, bác sĩ Heimlich biết ngay chuyện gì. Ông tiến đến phía sau ghế ngồi nạn nhân, đặt hai nắm tay lên vùng bụng giữa rốn và xương ức, giật mạnh từ trước ra sau ba lần để ép khí trong phổi. Ngay lập tức một miếng thịt có dính mẩu xương nhỏ từ miệng nạn nhân rơi ra và nạn nhân thở lại dễ dàng.
Thủ thuật Heimlich cũng đã cứu sống nhiều nhân vật nổi tiếng trong đó có cựu Tổng thống Mỹ Ronald Reagan, ngôi sao nhạc pop Cher, cựu thị trưởng TP New York Edward Koch và các ngôi sao Hollywood như Elizabeth Taylor, Goldie Hawn, Walter Matthau, Carrie Fisher, Jack Lemmon hay Marlene Dietrich. Năm 2014, diễn viên Clint Eastwood áp dụng thành công thủ thuật Heimlich để cứu một giám đốc giải golf ở California khi ông này hóc một mẩu phó mát!
Sinh ngày 3/2/1920, vào đầu những năm 1960, phát minh thiết bị dẫn lưu dịch từ vết thương ngực hở của bác sĩ Heimlich lại được công nhận. Từng là người lính tham gia chiến đấu ở nhiều mặt trận, nên Hemlich nhận thấy cần có một giải pháp tốt hơn để dẫn lưu dịch từ vết thương ra ngoài thay cho cách làm cũ, dùng một cái chai dẫn lưu có bơm hút.
Chiếc van đó được đặt tên là van Heimlich, từng được dùng rộng rãi trong cuộc chiến Việt Nam cứu sống nhiều binh sĩ Mỹ và trong các ca phẫu thuật ngực dân sự ngoài đời. Có năm nhà sản xuất đã bán được 250.000 van Heimlich trên toàn thế giới.
Ra đời trong nghi ngờ
Ngày nay có lẽ bất kỳ một bác sĩ nào trên thế giới cũng biết áp dụng thủ thuật Heimlich để sơ cứu người hóc dị vật đường thở, nhưng mấy người biết rằng trong những năm đầu tiên sau khi ra đời, thủ thuật này nhận được không ít chỉ trích và nghi ngờ.
Thật vậy lúc đầu nhiều người chỉ trích phương pháp của Heimlich là phản khoa học, không an toàn cho nạn nhân vì có thể gây ra những tổn thương bên trong hoặc gãy xương do ép mạnh, thậm chí có người cho rằng phương pháp quá khó, người bình thường không làm được mà chỉ dành cho nhân viên y tế.
Tuy nhiên cuộc sống cần một biện pháp để giải quyết vấn đề cấp bách. Vào những năm 1970, tại Mỹ hóc dị vật (thức ăn, đồ chơi nhỏ) là nguyên nhân đứng hàng thứ sáu gây chết người. Ước tính mỗi năm có 4.000 vụ chết người vì tai nạn này, đa phần là trẻ con.
Chỉ cần một vật lạ rơi vào đường thở là bệnh nhân không nói, không thở được không khác gì lên cơn nhồi máu cơ tim. Trong vòng 4 phút tiếp theo, nếu dị vật không lấy ra được, não thiếu oxy dẫn đến những tổn thương không hồi phục và cái chết cũng xảy ra ngay lập tức.
Trong hoàn cảnh đó, bác sĩ Heimlich tin rằng chỉ cần tạo một áp lực đột ngột lên cơ hoành, phổi bị ép lại và đẩy khí bên trong ra cùng với dị vật. Bài báo của ông đăng trên tạp chí The Journal of Emergency Medicine, một người đàn ông ở bang Washington áp dụng và cứu sống được người hàng xóm.
Sau trường hợp này là vô số trường hợp thành công khác chứng thực thủ thuật Heimlich hiệu quả. Cũng không ai biết được có bao nhiêu người hóc dị vật đường thở đã được cứu sống trên toàn thế giới, chỉ biết một điều là từ khi có thủ thuật này số vụ chết người do hóc dị vật đã giảm rõ. Năm 1975, hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ công nhận phương pháp này và đặt tên nó là thủ thuật Heimlich, ghi nhận nhờ nó mà vô số người được cứu sống mỗi năm.
Năm 1984, bác sĩ Heimlich được trao giải Albert Lasker Public Service, một trong những giải thưởng khoa học danh giá nhất Hoa Kỳ, vì tìm ra được “một giải pháp đơn giản, thực tiễn, không tốn kém để cấp cứu những trường hợp đe doạ tính mạng mà không đòi hỏi nhiều nỗ lực, dụng cụ đặc biệt hay khoá huấn luyện nào”.
Lễ, tết coi chừng hóc dị vật đường thở trẻ em
Tại Việt Nam, lễ, tết được cho là mùa cao điểm hóc dị vật đường thở, đặc biệt với trẻ em. Đơn giản vì vào lúc này xảy ra nhiều tiệc tùng, ăn uống, cũng như thời điểm trẻ em được nghỉ học ở nhà. Khi vui chơi, nghịch ngợm, không có sự giám sát của người lớn, trẻ có thể để rơi dị vật vào đường thở. Nhiều trường hợp trẻ tử vong đáng tiếc do không sơ cứu kịp thời.
Theo BS.CK2 Nguyễn Thị Kim Thoa, bệnh viện Nhi Đồng 1 TPHCM, khi phát hiện hay nghi ngờ trẻ bị dị vật đường thở cần nhanh chóng xử trí để tránh cho trẻ ngạt thở. Nếu bé nói được, khóc, đưa ngay đến bệnh viện để được khám và gắp dị vật ra. Nếu trẻ khó thở nặng, tím tái, vật vã, hôn mê, thực hiện ngay động tác vỗ lưng, ấn ngực để bé không bị ngạt thở. Với trẻ lớn, làm thủ thuật Heimlich (từ phía sau ôm ngang ngực ấn mạnh để tống dị vật ra ngoài), sau đó đưa đến bệnh viện gần nhất.
Bình Yên
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này