10:44 - 16/07/2019
Tại sao Google Doodle tôn vinh bác sĩ René Favaloro?
Ngày 12/7 qua, những ai vào trang Google đều nhìn thấy ảnh ký họa về một bác sĩ phẫu thuật bên cạnh quả tim cách điệu từ chữ “O” trong google.
Ngoài đời thực, đó là René Favaloro, bác sĩ tiên phong trong kỹ thuật mổ bắc cầu mạch vành để cứu sống vô số người.
Chào đời ngày 12/7/1923, tại La Plata – Argentina, Favaloro bắt đầu sự nghiệp y khoa tại một miền quê ở Jacinto Arauz, nơi ông xây dựng một phòng mổ cho mình, huấn luyện điều dưỡng và thiết lập một ngân hàng máu địa phương.
Năm 1962, ông chuyển đến sống ở Mỹ và đi đầu trong mổ bắt cầu mạch vành, kỹ thuật thường dùng để tái lập máu lưu thông đến tim khi mạch máu cung cấp cho cơ quan này bị tắc nghẽn.
Ngày nay, mổ bắt cầu mạch vành là một trong những loại phẫu thuật thông dụng nhất. Cả thế giới, trong đó có Việt Nam, thực hiện hàng triệu ca mỗi năm, qua đó cứu sống biết bao nhiêu người.
Do lối sống, chế độ ăn không lành mạnh và cả tuổi tác, mà các mảng xơ vữa sẽ hình thành bên trong động mạch cung cấp máu cho tim và gây ra tắc hẹp. Nếu mạch máu tắc hẹp hoàn toàn, nó dẫn đến đau ngực hoặc nhồi máu cơ tim, gây tổn thương tim với nhiều hậu quả nguy hiểm khác nhau.
Người ta kể rằng vào ngày 30/11/1967, tại bệnh viện Cleveland (Hoa Kỳ), bác sĩ Favaloro tiếp nhận một nữ bệnh nhân 51 tuổi bị tắc mạch vành có nguy cơ tử vong. Sau khi cho quả tim bệnh nhân dừng lại bằng máy tim – phổi, ông lấy một đoạn tĩnh mạch từ chân người này, nối một đầu vào động mạch chủ và đầu còn lại nối với phần sau của động mạch tắc, giống như tạo ra một đường vòng đi qua chỗ kẹt xe. Ca phẫu thuật thành công và từ đó đến nay kỹ thuật này đã cứu sống vô số người trên thế giới.
Thật ra bác sĩ Favaloro không khai phá kỹ thuật mổ bắc cầu. Trước ông, vào năm 1962, bác sĩ David C. Sabiston Jr. của đại học Duke được cho là người đầu tiên mổ theo cách này, và sau đó hai năm, bác sĩ H. Edward Garrett, thực hiện một ca khác. Nhưng hai ca mổ này chỉ để cứu nguy cho những bệnh nhân gặp sự cố trên bàn mổ, còn kỹ thuật của bác sĩ Favaloro có kế hoạch hẵn hoi.
Ông cũng là người đầu tiên báo cáo nghiên cứu trong một tạp chí y khoa, sau khi chỉnh sửa kỹ thuật hoàn hảo. Chỉ trong một năm, ông thực hiện 171 ca mổ bắc cầu mạch vành tại bệnh viện Cleveland, một kỷ lục đáng nể.
TS Robert H. Jones, giáo sư ngoại khoa của đại học Duke, nhận xét: “Ông ấy thực sự là người mang đến niềm tin khi đưa kỹ thuật mổ bắc cầu mạch vành vào thực tế lâm sàng”.
Thực tế là trước khi phương pháp Favaloro ra đời, các bác sĩ cũng đã áp dụng một số cách để điều trị chứng hẹp mạch vành như may cơ vào tim với hy vọng tĩnh mạch phát triển và cải thiện máu lưu thông, một cách khác là mở động mạch và lấy ra ngoài các mảng bám bên trong.
Với những thành công của mình, bác sĩ Favaloro nhận được rất nhiều vinh danh, nhưng ông lại luôn khiêm tốn và không bao giờ đánh giá cao những gì mình làm được. Ông cho biết, mình đơn giản chỉ tiếp nối công việc của người đi trước và không thể nào làm việc một mình. Trả lời phỏng vấn vào năm 1992, ông nói: “Tôi không trả lời với chủ từ “tôi”. Ở bệnh viện Cleveland chúng tôi là một tập thể”.
Oái oăm thay, dù nổi tiếng nhưng Favaloro vẫn là một bác sĩ nghèo. Bốn năm sau ca mổ đầu tiên, với số tiền quyên góp 55 triệu USD, ông trở về Argentina thành lập một bệnh viện tim mạch để chữa trị cho mọi bệnh nhân, phần lớn miễn phí vì đó là người nghèo không có khả năng chi trả. Ông cũng thành lập một quỹ nghiên cứu và huấn luyện y khoa mang tên mình, nơi ông huấn luyện phẫu thuật cho hàng trăm bác sĩ khắp châu Mỹ La tinh.
Từng là một bác sĩ miền quê, nên bác sĩ Favaloro luôn dành một tình cảm đặc biệt cho người nghèo. Trả lời tờ San Diego Union Tribune, ông cho biết tất cả những bác sĩ của châu Mỹ La tinh cần gắn bó với người nghèo, “những người chỉ có một căn phòng để nấu nướng, sinh hoạt và yêu đương, nơi mà họ cho ra đời những đứa con và cũng là không gian để ăn uống”.
Với uy tín nghề nghiệp và những việc làm ích lợi cho cộng đồng, nhiều người muốn bác sĩ Favaloro ra tranh cử tổng thống. Năm 1983, ông trở thành thành viên của ủy ban điều tra sự biến mất của hơn 6.000 người dân Argentina dưới chế độ độc tài quân sự.
Ông qua đời vào ngày 29/7/2000 ở tuổi 77. Một ngày trước khi chết, ông gửi một lá thư đến nguyên tổng thống Argentina – Fernando de la Rúa (người vừa mất vào ngày 9/7/2019 qua), trong thư ông cho biết quá mệt mỏi vì “đã trở thành kẻ ăn mày ngay trên quê hương mình” và đề nghị lãnh đạo đất nước giúp đỡ tài chính cho quỹ nghiên cứu của mình, vốn bị nợ đầm đìa sau cuộc khủng hoảng kinh tế quốc gia. Nhưng người ta cho rằng tổng thống de la Rúa không bao giờ đọc bức thư này.
Thực tế bác sĩ Favaloro đã tự sát. Người thư ký tìm thấy ông trong phòng tắm nhà riêng với một vết thương ở ngực và khẩu súng cạnh bên. Trong bức thư trước đó gửi cho chủ bút nhật báo La Nacion, ông cho biết những bệnh viện và cơ sở y tế công lập đã nợ quỹ của ông 18 triệu USD. Ông viết: “Tôi đang đi qua giai đoạn buồn bã nhất của đời mình. Thời gian gần đây tôi thực sự trở thành kẻ ăn mày”.
Một số người liên kết cái chết của bác sĩ Favaloro với những khó khăn tài chính, nhưng không ít người lại nghĩ khác, ông đã mệt mỏi bởi nạn tham nhũng của hệ thống y tế Argentina, và cảm thấy bất lực trong cuộc chiến chống lại vấn nạn này. Ông từng ví mình như “Don Quixote” trong cuộc đấu tranh đơn độc chống lại những kẻ khổng lồ. Cuộc sống cá nhân của bác sĩ Favaloro cũng nặng nề sau cái chết của vợ ông vào năm 1998. Sau đó ông lập gia đình với một trong những cộng sự lâu năm của mình, Diana Truden, và sống chung với người này cho đến khi chết.
Vinh danh bác sĩ Favaloro nhân sinh nhật 96 của ông vừa qua, Google Doodle viết: “Trải nghiệm đã khiến ông có một niềm tin suốt đời rằng chăm sóc sức khỏe là một quyền cơ bản của con người, bất chấp hoàn cảnh kinh tế như thế nào”.
Dương Cầm (theo TGHN/Time/CNN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này