09:04 - 15/12/2016
Robot không phải là phẫu thuật gia hoàn hảo
Cuối tuần qua, bệnh viện Bình Dân TPHCM chính thức ra mắt robot phẫu thuật da Vinci. Đây là nơi đầu tiên tại nước ta triển khai mổ nội soi robot cho người lớn, còn trước đó, tháng 11/2016, bệnh viện Nhi trung ương sử dụng robot cho phẫu thuật trẻ em.
Đỉnh cao phẫu thuật
Đó là cách gọi của TS.BS Trần Vĩnh Hưng, giám đốc bệnh viện Bình Dân TPHCM, dành cho phẫu thuật robot, vì theo ông ngày nay robot phẫu thuật da Vinci phát triển đến thế hệ thứ tư với bốn cánh tay phẫu thuật, đầu camera thông minh, góc phẫu thuật rộng 540 độ và cho hình ảnh ba chiều.
Với những ưu thế trên, robot phẫu thuật làm được điều mà phẫu thuật viên không làm được trong mổ kinh điển với các ca lớn, phức tạp đó là phẫu thuật ở những vị trí khó, sâu, di chuyển tự do ở sáu góc độ và vận động tinh vi. Thực tế chứng minh những gì BS Hưng nói là đúng.
Thị trường phẫu thuật robot thế giới cũng đang phát triển rất nhanh. Theo khảo sát của công ty tư vấn và nghiên cứu thị trường Grand View Research (Mỹ) công bố tháng 4/2016, thị trường mổ robot toàn cầu trong năm 2014 đạt mức 4 tỉ USD và tỷ lệ tăng trưởng hàng năm ước tính lên đến 20% trong tám năm tới.
Do điều này mà cuộc cạnh tranh thị phần robot phẫu thuật thật sự sôi động, trong đó robot “da Vinci” của công ty Intuitive Surgical (Mỹ) được ưa chuộng nhiều nhất. Một bác sĩ robot trang bị những bóng đèn nhỏ xíu, camera tí hon và bàn tay chắc chắn đúng là một phép lạ của công nghệ.
Tuy nhiên, bất chấp điều này trong những năm qua robot da Vinci lại bị chỉ trích tại Mỹ không ít vì giá thành quá cao, 2 – 2,5 triệu USD/robot, không phải bệnh viện nào cũng trang bị được.
Một bài báo trên MIT Tecnology Review tháng 3/2010 trích dẫn ý kiến của Hiep Nguyen, chuyên gia tiết niệu trẻ em và phẫu thuật robot tại bệnh viện Nhi khoa Boston (Hoa Kỳ): “Hệ thống này quá đắt vì hiện tại chỉ có một công ty làm ra nó. Cần cạnh tranh nhiều hơn để giá thành robot giảm xuống”.
Do giá mua robot cao nên chi phí một ca phẫu thuật robot chắc chắn cũng phải cao. TS Richard Newman, chuyên gia phẫu thuật của tập đoàn y khoa Saint Francis tại Connecticut, đã nghiên cứu chi phí – hiệu quả của phẫu thuật cắt bỏ túi mật bằng da Vinci và mổ nội soi.
Kết quả là phẫu thuật robot tốn chi phí gấp… ba lần mổ nội soi. Như thế, nếu mổ bằng nội soi, hiệu quả tương tự như phẫu thuật robot, mổ nội soi sẽ lợi hơn.
Nhưng… cũng có tai biến
Tháng 3/2009, cô Erin Izumi, 30 tuổi, trải qua một cuộc phẫu thuật robot để điều trị chứng lạc nội mạc tử cung tại trung tâm y khoa St. Joseph (Hoa Kỳ) trong gần 11 giờ. Mười ngày sau, cô được chuyển vào phòng cấp cứu gấp vì bác sĩ phát hiện đại tràng và trực tràng của cô bị rách trong khi mổ.
Cô phải nằm viện năm tuần để bác sĩ giải quyết hậu quả, trong đó có việc làm hậu môn nhân tạo tạm thời. Sự cố vào năm 2009, nhưng bệnh viện giấu nhẹm, bất chấp quy định của cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm (FDA) Hoa Kỳ buộc phải báo cáo sự cố y khoa nặng trong vòng 30 ngày. Chỉ đến khi cô Izumi phát đơn kiện vào tháng 5.2012, mọi chuyện mới vỡ lở.
Từ tháng 1/2000 – 8/2012, hàng ngàn sự cố đã được báo cáo đến FDA. Một nghiên cứu do trung tâm y khoa Johns Hopkins thực hiện công bố trên tạp chí The Journal for Healthcare Quality tháng 8/2013, cho thấy trong số 245 sự cố do phẫu thuật robot được FDA ghi nhận có 174 ca tổn thương và… 71 ca tử vong!
Diana Zuckerman, chủ tịch trung tâm Nghiên cứu gia đình và phụ nữ Hoa Kỳ (NRCWF), cho rằng các sự cố phẫu thuật do da Vinci gây ra được báo cáo chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm”.
Trong khi đó, PGS Martin A. Makary, tác giả chính của nghiên cứu trên cho rằng “toàn bộ sự cố phẫu thuật robot là điển hình phản ánh cho một vấn đề lớn trong chăm sóc sức khoẻ ở Mỹ, đó là thiếu đánh giá đúng mức những gì chúng ta làm. Chúng ta ưa chuộng những công nghệ mới đắt tiền nhưng lại không biết giá trị của nó tốt hay xấu”.
TS Makary cũng lưu ý một nghiên cứu vào năm 2010 tại Mỹ, cho thấy 56,8% phẫu thuật viên được khảo sát giấu tên nói rằng họ từng gặp trục trặc không sửa chữa được khi sử dụng robot da Vinci. Trong số những bệnh nhân được phẫu thuật robot, phụ nữ dễ bị sự cố nhất với gần 1/3 ca tử vong được FDA ghi nhận do phẫu thuật về phụ khoa và 43% tổn thương liên quan đến cắt bỏ tử cung.
Sợ chỉ định rộng rãi
TS.BS Trần Vĩnh Hưng cho biết, bệnh viện Bình Dân đã được bộ Y tế duyệt 14 chỉ định phẫu thuật bằng robot với chi phí ước tính 80 – 100 triệu đồng một ca. Trong khi đó, theo BS Lưu Thị Thanh Huyền – phó giám đốc Bảo hiểm xã hội TPHCM, phẫu thuật robot sẽ được quỹ BHYT thanh toán trong một số chỉ định, điều kiện và đối tượng tham gia BHYT với mức 30% – 40% giá dịch vụ kỹ thuật, phần còn lại bệnh nhân tự thanh toán. Nhưng một bác sĩ phẫu thuật lâu năm (giấu tên) băn khoăn, để thu hồi lại vốn đầu tư, bệnh viện phải mổ nhiều, liệu khi đó bác sĩ có chỉ định phẫu thuật robot rộng rãi cho cả những ca mổ đơn giản chỉ cần mổ mở hoặc mổ nội soi như trước nay không?
Phan Sơn
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này