09:58 - 25/11/2018
Nguy cơ sức khoẻ tâm thần ‘bủa vây’ giới trẻ Việt
Vừa qua giới truyền thông đã trích dẫn một số liệu cho thấy có đến 12% thanh, thiếu niên Việt, tức 3 triệu người, bị rối loạn tâm thần.
Con số này khiến nhiều người giật mình và nó được hiểu như thế nào.
Số liệu dẫn từ báo cáo của UNICEF công bố trong năm nay về tình hình sức khoẻ tâm thần trẻ em và thanh niên Việt Nam từ 14 – 18 tuổi. Nhưng theo BS Nguyễn Song Chí Trung, trung tâm Chuyển giao công nghệ điều trị nghiện và HIV (VHATTC) – đại học Y dược TP.HCM, thực tế con số này chỉ nói về người có “vấn đề sức khoẻ tâm thần”, còn người “rối loạn tâm thần” thật sự – hay mắc “bệnh tâm thần” đến mức cần nhập viện điều trị – thì rất ít và khó có được thống kê.
BS Trung nói: “Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), sức khoẻ tâm thần không chỉ là không mắc bệnh tâm thần. Đó là trạng thái mà cá nhân có thể thực hiện năng lực của mình, thích nghi với những áp lực bình thường trong cuộc sống, làm việc hiệu quả và có thể đóng góp cho cộng đồng.Nếu như thế, không mấy người trên thế giới có sức khoẻ tâm thần bình thường.Chúng ta chỉ cần mất ngủ, lo âu là xem như có vấn đề sức khoẻ tâm thần”.
Khảo sát trên thực hiện thông qua một bảng câu hỏi, qua đó người được phỏng vấn thừa nhận có những “hành vi khác lạ” về sức khoẻ tâm thần như hay gây gổ với bạn bè, ít tiếp xúc, buồn chán…
Có thể là nhiều khi 12% thanh, thiếu niên Việt có vấn đề sức khoẻ tâm thần, nhưng so với nước ngoài, nhóm nghiên cứu nhận định tỷ lệ này không cao, và BS Trung cho rằng “đây là điều đáng mừng, bởi cuộc sống nước ngoài có thể vượt trội hơn chúng ta về vật chất, nhưng mức độ căng thẳng lại nhiều hơn”.
Nhưng dù không nhiều như nước ngoài, một số khảo sát gần đây cho thấy người Việt ngày càng gặp nhiều những vấn đề sức khoẻ tâm thần và tâm lý, đặc biệt thanh thiếu niên. Cụ thể, vào năm 2006 một khảo sát ở học sinh trung học phổ thông tại TP.HCM, cho thấy 16% em có vấn đề về tình cảm và 24% có vấn đề về hành vi. Năm 2013, một nghiên cứu công bố trên tạp chí BMC Public Health cho thấy 23% học sinh Việt Nam báo cáo có các triệu chứng lo lắng, nữ nhiều gấp ba lần nam, thậm chí nhiều em còn có dấu hiệu trầm cảm nặng.
Xã hội phát triển về vật chất nhưng đời sống tinh thần dường như đi xuống và điều này tạo ra nhiều nguy cơ gây ra vấn đề sức khoẻ tâm lý, tâm thần. Trong một nghiên cứu do viện Nghiên cứu và phát triển (ODI) công bố trong năm nay nằm trong khuôn khổ hợp tác giữa UNICEF Việt Nam và bộ Lao động – thương binh và xã hội, một em gái 18 tuổi cho biết mình quá cô đơn vì cha mẹ không có nhiều thời gian cho con cái.
Em nói: “Bố mẹ chỉ cần làm việc từ thứ hai đến thứ sáu thôi, còn thứ bảy và chủ nhật nên dành thời gian cho gia đình. Chứ bây giờ bố mẹ cứ chìm đắm vào trong công việc thì con cái thế nào cũng chẳng biết được, chẳng biết được là chúng đang cần gì và nghĩ gì”.
Trong thực tế, sự gắn kết cao giữa các thành viên trong gia đình rất quan trọng, vì có thể giúp trẻ vượt qua những suy nghĩ tiêu cực hoặc thời điểm khó khăn. Một em trai 17 tuổi ở TP.HCM chia sẻ: “Có lúc suýt nữa con đã kết thúc mọi thứ vì mất niềm tin vào cuộc sống, nhưng may mắn là nhiều thứ đã giữ con lại ít nhiều. Cha mẹ là những thứ tốt đẹp nhất trong cuộc sống hiện tại”.
Tuy nhiên, khó khăn mà trẻ đối mặt không chỉ đến từ gia đình, mà còn từ học hành và nhà trường. Một giáo viên trung học phổ thông ở TP.HCM thừa nhận: “Chương trình học của chúng ta quá nặng nề. Học sinh học trên trường có thể hai buổi mỗi ngày, nhưng tối về lại phải đi học thêm đến 10 giờ.Về đến nhà quá mệt mỏi nhưng chúng vẫn phải hoàn thành bài vởcho ngày hôm sau”.
Éo le là trong hoàn cảnh như thế, trẻ vẫn phải chịu nhiều áp lực từ “sự ganh đua trong học tập” hoặc “kỳ vọng từ người lớn”, lâu ngày trẻ có thể gặp phải những vấn đề tâm lý, tâm thần. Một học sinh 13 tuổi ở Hà Nội, chia sẻ: “Bố mẹ nghĩ là cứ so sánh nó với đứa khác, thấy tấm gương ấy nó sẽ học theo và tốt hơn, nhưng thực chất điều này chỉ động đến lòng tự trọng, gây tổn thương tâm lý và làm nó càng học dốt đi mà thôi”.
Những vấn đề tình cảm của tuổi mới lớn cũng có thể khiến trẻ gặp bất ổn về tâm lý. Một học sinh nữ nói: “Ở nước ngoài, người lớn thường không ngăn cấm lứa tuổi bọn con yêu nhau. Còn nước mình người lớn nghĩ rằng cứ yêu đương là học hành sa sút nên cấm cản, bắt bọn con học ngày, học đêm và gây áp lực lên con cái”.
Nhưng người trẻ không chỉ tiếp cận với những tác động đến sức khoẻ tâm thần và tâm lý từ trong gia đình, nhà trường mà còn cả từ cộng đồng khi việc tiếp xúc với các chất độc hại như rượu bia, thuốc phiện, ma tuý khá dễ dàng, và điều này có thể dẫn đến nhiều hậu quả cho sức khoẻ tâm thần thanh thiếu niên.
Tại hội thảo mới đây về sử dụng ma tuý trong thanh thiếu niên, bà Nguyễn Thuỳ Linh, quản lý chương trình Trẻ em và thanh niên của SCDI (trung tâm Hỗ trợ sáng kiến phát triển cộng đồng), dẫn một nghiên cứu trong năm qua cho thấy 32% thanh thiếu niên sử dụng ma tuý bị trầm cảm ở mức trung bình và 12% trầm cảm ở mức độ nặng.
An Nhiên (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này