09:34 - 26/01/2017
Lo ngại về thuốc viêm gan C thế hệ mới
Những loại thuốc chữa viêm gan siêu vi C ra đời cách đây vài năm được ca ngợi hết lời về tính hiệu quả. Tuy nhiên, báo cáo mới công bố cho thấy chúng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng trong đó có suy gan.
Mặc dù số ca tác dụng phụ được ghi nhận tương đối ít và bằng chứng chắc chắn vẫn còn bỏ ngõ, nhưng các chuyên gia cho rằng báo cáo của Viện thực hành dùng thuốc an toàn (Institute for Safe Medication Practices), một tổ chức phi lợi nhuận của Mỹ, là một cảnh báo không thể bỏ quên.
Báo cáo dựa trên phân tích số liệu của Cơ quan quản lý Thuốc và Thực phẩm (FDA) Hoa Kỳ từ việc thu thập những sự cố dùng thuốc trên toàn thế giới.
TS Robert S. Brown, giám đốc Trung tâm bệnh gan và ghép tạng tại Columbia, người không liên quan đến nghiên cứu, cho rằng các loại thuốc chữa viêm gan C mới đang có một số vấn đề và cần được nghiên cứu nhiều hơn.
Ông nói: “Chúng tôi không muốn con người không biết để rồi bệnh nhân gặp nguy hiểm. Nhưng chúng tôi cũng không muốn con người phản ứng thái quá để rồi bệnh nhân không được điều trị. Nhiều bác sĩ mơ hồ về chuyện này và nếu bác sĩ mơ hồ thì bệnh nhân cũng mơ hồ”.
Theo TS Brown tác dụng phụ nghiêm trọng của thuốc viêm gan C thế hệ mới có thể bắt nguồn từ việc một số bác sĩ kê toa không hợp lý, cho bệnh nhân dùng thuốc khi chức năng gan của họ quá kém và không dung nạp được thuốc hoặc bác sĩ có lợi ích từ chuyện này.
Viêm gan C là một vấn đề sức khỏe công cộng to lớn. Khi nhiễm virus gây bệnh, phần lớn người ta sẽ bị viêm gan mạn tính và một số người phát triển thành xơ gan và ung thư gan.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), toàn cầu có 130 – 150 triệu người bị viêm gan C mạn tính, gây tử vong cho ít nhất 700.000 người mỗi năm và là nguyên nhân hàng đầu để ghép gan.
Virus viêm gan C lây qua đường máu và nguồn lây nhiễm thường nhất là dùng chung kim tiêm ở người sử dụng ma túy. Không có vắc xin ngừa bệnh này, do đó điều trị là giải pháp được trông đợi nhất.
Thuốc chữa viêm gan C mà báo cáo đề cập là hai thuốc đặc trị Sovaldi và Harvoni do Gilead Sciences sản xuất có giá 1.000 USD/viên với doanh số thu về hàng tỷ đô la. Sovaldi được lưu hành vào năm 2013 trong khi một năm sau Harvoni có mặt ở thị trường. Hai thuốc này và những thuốc trị virus khác có thể chữa lành bệnh trong vòng 12 tuần cho nhiều bệnh nhân.
Những loại thuốc trước đây ít hiệu quả hơn, phải dùng lâu ngày và có nhiều tác dụng phụ khiến nhiều bệnh nhân không thể điều trị đến cùng.
Theo báo cáo, có khoảng 250.000 người đã dùng thuốc mới vào năm 2015 với mức chi tiêu khổng lồ 55.000 – 125.000 USD mỗi bệnh nhân. Đối với những người điều trị trong năm kết thúc vào ngày 30/6/2016, báo cáo nhận diện 524 người suy gan trong đó 165 người tử vong. Trong số bệnh nhân suy gan, 386 người sống ngoài nước Mỹ. Ngoài con số này còn có 1.058 bệnh nhân bị tổn thương gan nặng và 761 người dường như thuốc không có tác dụng.
Chưa ai xác nhận thuốc là thủ phạm, tuy nhiên vấn đề được quan sát bởi một số bác sĩ nghi ngờ thuốc là nguyên nhân, nhưng điều này không ai chứng minh được tính nhân quả. Ngoài ra bệnh án của bệnh nhân cũng chưa được xem xét.
Phát ngôn viên của Gilead, Mark Snyder, viết trong một email: “Chúng tôi theo dõi sát sao các báo cáo về tính an toàn của thuốc sau tiếp thị cũng như dữ liệu an toàn từ nghiên cứu lâm sàng và không tìm thấy dấu hiệu nào về tính nhân quả giữa Sovaldi hay Harvoni với suy gan”.
Ông cũng cho biết các loại thuốc này đã được cho phép sử dụng ở người có bệnh gan nghiêm trọng do viêm gan C và một vài người dường như bị suy gan không thể tránh được bất chấp trị liệu tốt nhất.
Trong khi đó FDA đã nhận được bản sao của báo cáo và từ chối bàn luận. Theresa Eisenman, nữ phát ngôn viên của FDA, viết trong email: “FDA không đưa ra bình luận về những nghiên cứu chuyên biệt nhưng đánh giá chúng như một phần của bằng chứng để có nhiều hiểu biết hơn cũng như tham gia bảo vệ sức khỏe cộng đồng”.
Thực tế FDA đã nhận được gần 300.000 báo cáo về phản ứng phụ của thuốc viêm gan C thế hệ mới trong quý 2 năm 2016 từ Mỹ và các quốc gia khác.
Phần lớn sự cố do bác sĩ và những nhân viên y tế khác báo cáo nhưng do đây là báo cáo tự nguyện nên các nhà nghiên cứu cho rằng con số thực có lẽ còn nhiều hơn.
Tháng 10/2016, FDA nhận diện vấn đề nghiêm trọng đầu tiên gây ra do chín loại thuốc diệt virus. Trong 24 bệnh nhân, thuốc chữa khỏi viêm gan C nhưng đồng thời lại tái hoạt hóa bệnh viêm gan B vốn đã nằm yên ở những người này. Hai trong số bệnh nhân tử vong và một người cần ghép gan. FDA cho rằng có lẽ còn nhiều ca khác không được báo cáo.
Vì điều này mà FDA đã đề nghị dán cảnh báo trên hộp thuốc và đề nghị các bác sĩ cần tầm soát cũng như theo dõi viêm gan B cho mọi bệnh nhân sử dụng thuốc trị viêm gan C. Nhiễm cùng lúc hai virus này ít khi xảy ra nhưng làm thế nào virus tái hoạt hóa được thì đến nay con người vẫn chưa biết. Vấn đề đã không được phát hiện trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng vì những bệnh nhân bị viêm gan B hoặc có bệnh sử mắc bệnh này không được cho vào nhóm nghiên cứu.
Châu Giang (theo NYT)
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này