07:06 - 10/03/2017
Hội chứng ‘Rapunzel’
Một bé gái sáu tuổi ngụ tại Đồng Nai vừa được các bác sĩ bệnh viện Nhi Đồng 1, TPHCM phẫu thuật lấy búi tóc dài hơn 40cm nằm trong dạ dày.
Đây là biểu hiện của một hội chứng bệnh kỳ lạ và hiếm mang tên “Rapunzel” hay thơ mộng hơn là… “Công chúa tóc mây”.
Ăn tóc cũng như “ăn bậy”
Ai mê truyện cổ tích anh em nhà Grimm đều biết chuyện công chúa Rapunzel có mái tóc dài bị phù thuỷ giam trong một toà tháp cao. Tháp không lối vào, nên để hoàng tử có thể giải thoát cho mình, Rapunzel đứng bên cửa sổ thả mái tóc bện chặt xuống tận chân tháp cho hoàng tử đu lên. Rapunzel không ăn tóc, nhưng tên nàng lại được đặt cho một bệnh lý có biểu hiện ăn tóc.
BS Đào Trung Hiếu, phó giám đốc bệnh viện Nhi Đồng 1, TPHCM, người phẫu thuật lấy búi tóc ở em bé mắc bệnh vừa qua giải thích: “Thông thường tóc lấy từ trong bụng của bệnh nhân này đều bện chắc thành một khối nằm trong dạ dày và kéo dài thành đuôi nằm trong ruột non. Do một phần tóc thường chuyển thành màu vàng vì tác dụng của mật, nên người ta liên tưởng đến mái tóc của nàng Rapunzel”.
Dù thế giới ghi nhận chưa đến 100 ca nhưng chỉ trong tháng qua bệnh viện Nhi Đồng 1, TPHCM đã ghi nhận đến bốn trẻ mắc hội chứng Rapunzel. Bệnh có thể gặp cả ở người lớn, nhưng thường nhất là ở trẻ em, đặc biệt là bé gái.
Bác sĩ Hoàng Vũ Quỳnh Trang, khoa tâm lý bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM, cho biết ăn tóc nói chung được xem là một tình trạng “ăn bậy” ở trẻ nhỏ. Ngoài tóc, trẻ còn có thể ăn những thứ khác như giấy, đất, vải, cao su, bông gòn… và tình trạng này thường gặp ở trẻ chậm phát triển tâm thần hoặc có môi trường sống đơn điệu.
Bác sĩ Trang cho biết bà từng gặp một trường hợp trẻ ăn tóc mà khi lấy ra khỏi bụng, tóc bện thành một búi có hình dạng như con cá. Bà nói: “Nếu trẻ ăn tóc đơn thuần thì không có gì đáng nói. Chỉ cần người lớn lưu ý và giải thích cho trẻ mỗi khi chúng ăn tóc đây là hành vi sai thì dần dà trẻ sẽ bỏ được thói quen này. Nhưng nếu có thêm những biểu hiện bất thường khác, trẻ cần được người lớn đưa đi khám bệnh vì có thể chúng đang có một vấn đề tâm lý nào đó”.
Hội chứng Rapunzel được bác sĩ Vaughan ghi nhận và báo cáo trên y văn thế giới lần đầu vào năm 1968. Người mắc hội chứng này thường có tình trạng đau bụng, buồn nôn, nôn ói, bụng to, giảm thèm ăn, sụt cân, táo bón hay tiêu chảy. Đây là biểu hiện của tình trạng búi tóc nằm chặn ngang ở đường tiêu hoá, ngăn chặn cơ thể hấp thu các chất dinh dưỡng. Có trường hợp búi tóc làm thủng ruột gây ra nhiễm trùng huyết. Tỷ lệ tử vong của bệnh nhân bị hội chứng Rapunzel là 4%.
Tại sao trẻ nhỏ bị nhiều?
BS Lâm Hiếu Minh, phòng khám tâm lý bệnh viện đại học Y dược TPHCM, cho biết ăn tóc chỉ là hành vi, nhưng bên dưới hành vi này là một bệnh lý nào đó cần phải khám phá. Ông nói: “Đó có thể là xung động nhổ tóc, rối loạn về tâm thần như bệnh tâm thần phân liệt, rối loạn lo âu, hay thậm chí là trầm cảm”.
Theo bác sĩ Minh, người lớn bị trầm cảm ít khi nhổ tóc ăn, nhưng ở trẻ con chúng lại có thể ăn tóc, ăn móng tay… một hành vi mà Sigmund Freud gọi là “sự lấp đầy khoảng trống” trong phân tâm học. “Trẻ bị căng thẳng, tổn thương cần có những hành động lấp đầy, đưa vào như ăn tóc. Freud xem đây là thoả mãn “khoái cảm về môi miệng” nhằm giúp trẻ dễ chịu”, ông nói.
Thống kê y văn thế giới cho thấy hội chứng Rapunzel xuất hiện nhiều ở trẻ em dưới sáu tuổi. Bác sĩ Minh lý giải đây là một vấn đề về tâm thể, trẻ em bị nhiều hơn người lớn do chúng không thể diễn tả hết cảm xúc hay suy nghĩ ra ngoài được. Vì thế chúng phải dùng đến những hành động như “nhổ tóc”, “ăn tóc” để giải toả.
Ông nói tiếp: “Mỗi giai đoạn của con người có những biểu hiện khác nhau. Trẻ dưới sáu tuổi ít diễn tả cảm xúc ra ngoài được, nên có biểu hiện tâm thể như ăn tóc trong hội chứng Rapunzel, còn ở trẻ vị thành niên thì đua xe, chơi game”.
Một nghiên cứu công bố trên tạp chí BMJ Case Reports hồi tháng 9/2016 cho thấy gần 70% người mắc hội chứng Rapunzel là phụ nữ dưới 20 tuổi. Nhỏ nhất là một bé trai chỉ mới hai tuổi, còn lớn nhất là một phụ nữ 55 tuổi. Nữ bị nhiều hơn nam được lý giải vì bệnh liên quan đến cảm xúc, một phạm trù phái nữ chiếm ưu thế. Nhưng cũng có cách giải thích khác là tóc nữ thường dài nên khi ăn vào rất dễ bị mắc lại trong dạ dày. Càng nuốt tóc vào, người bệnh càng không thể tiêu hoá được tóc và lâu ngày chúng kết thành một búi to trong dạ dày.
Điều trị hội chứng Rapunzel, các chuyên gia cho rằng cần phải tìm kiếm những vấn đề tâm lý nằm phía dưới hành vi ăn tóc để giải quyết tận gốc. Bác sĩ Minh nói: “Có một số thuốc giúp giải quyết những vấn đề tâm lý, nhưng ở trẻ nhỏ thì phải cân nhắc sử dụng. Thay vào đó, nên áp dụng những biện pháp tâm lý giúp trẻ phóng chiếu cảm xúc tiêu cực ra ngoài như trị liệu bằng tranh vẽ, trò chơi, âm nhạc, nghệ thuật (nặn đất sét, làm đồ thủ công…)”.
Phan Sơn
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này