11:21 - 05/11/2017
Ca mổ kỳ lạ thai nhi 24 tuần tuổi
Đó không phải là một bệnh nhân bình thường mà là một bào thai 24 tuần tuổi, nặng 0,9kg, mắc tật nứt đốt sống.
Lẽ ra có thể để em bé chào đời và mổ cho an toàn, nhưng bác sĩ quyết định mổ ngay để có dự hậu tốt hơn.
Một giải pháp sáng tạo
“Đó là một thách thức thật sự”, TS Michael A. Belfort, bác sĩ trưởng khoa sản phụ bệnh viện Nhi Đồng Texas (Mỹ), người chủ trì ca mổ, nói như thế khi nhìn lên màn hình phòng mổ nơi hiển thị bệnh nhân, một bào thai với hình hài nguyên vẹn.
Nhưng bệnh nhân này lại có một khiếm khuyết, đó là có một chỗ nứt ở cột sống lưng nơi chứa tuỷ sống và các dây thần kinh bên trong. Y học gọi đây là tật nứt đốt sống (spina bifida), một nhóm các rối loạn bẩm sinh gây thiếu hụt một phần hoặc hoàn toàn phần sau của một hay nhiều đốt sống.
Trẻ mắc bệnh này sẽ gặp nhiều bất thường về vận động (yếu chi, liệt chi), thần kinh (bài tiết khó khăn), nghe – nhìn, động kinh, não úng thuỷ, cong vẹo cột sống…
Thay vì phẫu thuật em bé sau khi chào đời, từ những năm 1990, y học đã thử nghiệm một giải pháp chữa trị khác là phẫu thuật bào thai (fetal surgery). Tuy nhiên, trong ca mổ này, BS Belfort và BS William Whitehead, một chuyên gia ngoại thần kinh nhi khoa, lại chọn một giải pháp sáng tạo.
Họ rạch một đường đủ rộng ở bụng dưới người mẹ, nhẹ nhàng lôi tử cung ra ngoài – nhưng vẫn dính với bên trong – và rạch tiếp hai đường nhỏ độ 4 milimét, một đường để đưa vào dụng cụ soi thai nhỏ có gắn camera truyền hình ảnh ra ngoài, đường còn lại dùng đưa vào những dụng cụ mổ nhỏ xíu.
Để thao tác dễ dàng, các bác sĩ đã rút nước ối ra ngoài và bơm vào đó khí CO2 giữ cho tử cung luôn căng phồng. Trong căn phòng mổ tối đen, nhìn từ bên ngoài, tử cung như một trái bóng rực đỏ. BS Belfort nhẹ nhàng rạch da chỗ cột sống tổn thương và tiến hành sửa chữa. Trong khi ông làm, cứ mỗi phút một chuyên gia tim mạch nhi lại hô to nhịp tim thai nhi, nó phải được giữ ở nhịp bình thường 150 lần/phút. Sau khi kết thúc, các bác sĩ thay nước ối bằng nước muối sinh lý và thai nhi lại tiếp tục phát triển cho đến lúc chào đời.
Ca mổ kéo dài ba giờ, nếu phẫu thuật bào thai hở như thường lệ, thời gian rút ngắn và dễ dàng, nhưng BS Belfort và Whitehead nghĩ rằng cách của họ an toàn hơn cho mẹ lẫn thai nhi. Nếu mổ hở, vết rạch tử cung làm tăng nguy cơ chuyển dạ sớm và sinh non, gây nhiều biến chứng cho thai nhi. Ngoài ra, vết rạch tử cung cũng làm tăng nguy cơ vỡ tử cung trong khi chuyển dạ, như thế thai phụ cần phải sinh mổ, nguy cơ tăng hơn nhiều so với sinh tự nhiên.
Vượt qua sợ hãi
“Bệnh nhân” kỳ lạ của BS Belfort là con của chị Lexi Royer, 28 tuổi và anh Joshuwa, 29 tuổi. Họ luôn muốn có con với nhau nhưng bác sĩ nói Royer có vấn đề sức khoẻ nên khó mang thai. Royer từng sẩy thai một lần và sau đó không mang thai lần nữa. Tháng 5 năm nay, cặp đôi này rất vui mừng khi biết Royer mang thai. Thai 13 tuần tuổi, họ đi kiểm tra siêu âm lần đầu, Royer bật khóc vì vui mừng, nhưng rồi cô lại lo lắng khi chuyên gia siêu âm khuyên cô nên đi bác sĩ kiểm tra.
Một loạt những lần đi khám và xét nghiệm cho thấy đứa bé bị tật nứt đốt sống, khe nứt rất lớn, nếu ra đời đứa bé sẽ lâm cảnh tật nguyền với chất lượng sống rất tệ hại. Bác sĩ khuyên bỏ thai, nhưng Royer không bỏ cuộc, chị lên mạng tìm hiểu và biết một giải pháp mang lại kết quả tốt cho những bé mắc bệnh tương tự, phương pháp chưa nghe lần nào, phẫu thuật soi thai (fetoscopic surgery).
Đầu tháng 9, Royer và Joshuwa gặp bác sĩ kiểm tra. Sau khi nghe tư vấn, họ quyết định chọn giải pháp này. Ngày 26/9, một ngày trước cuộc mổ, cặp vợ chồng có mặt ở bệnh viện Nhi Đồng Texas để nghe BS Belfort tư vấn lần cuối. Ông nói với Royer: “Thai nhi có một tổn thương nghiêm trọng và cần mổ, vì có cơ may mang lại cuộc sống tốt hơn cho đứa bé. Nhưng đây là mổ thử nghiệm, không có gì bảo đảm và chỉ mình chị quyết định. Chị có thể thay đổi quyết định đến phút cuối cùng trước khi ngủ mê đi”. Dù sợ hãi, nhưng Royer vẫn tin tưởng BS Belfort.
Để phát triển phương pháp phẫu thuật soi thai, BS Belfort và Whitehead đã thử nghiệm trên cừu và bỏ ra hàng trăm giờ trong hai năm trời để thực nghiệm trên những thiết bị giả định như thật. Đó là một trái bóng cao su to như trái bóng rổ, tương tự một tử cung 24 tuần tuổi với bên trong là một con búp bê bọc da gà giả định là thai nhi bị tật nứt đốt sống. Mỗi tháng họ phải mổ giả định ít nhất hai ca để quen tay.
Ca mổ đầu tiên vào tháng 7/2014. Tháng 8 năm nay họ tổng kết 28 ca trong tạp chí Obstetrics and Gynecology, số ca còn khiêm tốn nhưng kết quả tốt. Không thai nhi nào chết, vài ca cần sự hỗ trợ chuyên biệt và một số người mẹ vẫn có thể sinh tự nhiên. Thai kỳ có vẻ kéo dài, sát với thai kỳ bình thường hơn so với cách mổ hở.
Như như bất kỳ điều mới mẻ nào, giải pháp của BS Belfort cũng gặp phải chỉ trích. Các bác sĩ ủng hộ mổ hở cảnh báo khí CO2 bơm vào tử cung có thể làm hại thai nhi và gây ra nhiều vấn đề thần kinh. Nhưng BS Belfort lại cho rằng không có bằng chứng nào và thời gian sẽ trả lời tất cả.
Trong lúc này, ông vẫn đi truyền đạt phương pháp này cho đồng nghiệp ở các trung tâm y khoa danh giá và chờ đến ngày 14/1/2018, ngày Royer dự kiến sinh.
Tật nứt đốt sống xảy ra vào tuần thứ 3 – 4 của thai kỳ, chiếm tỷ lệ 1 – 2 ca/1.000 người trên thế giới. Dù chưa hiểu rõ nguyên nhân gây ra bệnh, nhưng y học vẫn khuyên phụ nữ có ý định mang thai nên phòng ngừa bằng cách bổ sung acid folic, loại vitamin có nhiều trong ngũ cốc, rau xanh, rau bina, trái cây họ cam.
Tâm An
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này