12:04 - 18/08/2019
Thuở gầy gò ghiền cơm chiên
Thực đơn quốc yến đãi Tổng thống Mỹ Barack Obama vào tháng 11/2010 của Tổng thống Indonesia có một trong những món ăn đường phố mà ông Obama ưa thích.
Bốn năm thiếu thời sống ở đấy, nasi goreng ghi vào các kênh thương nhớ của ông – một món ăn vừa bán ngoài đường, vừa nhà làm.
Các tư liệu của Tây “phiên” nasi goreng ra món Việt là com chien.Cơm chiên là món thường được làm từ món cơm nguội của ngày hôm trước.Cơm nguội ngày xưa lâu thiu lại bời rời, chiên dễ ngon.Không như cơm nguội thời một năm ba vụ lúa trưa nấu chiều muốn thiu. Chưa kể mẹ còn thêm vào miếng nước cá kho, làm dậy mùi caramen của màu trong nồi cá, thơm thiệt là thơm. Ngon thiệt là ngon.
Món cơm chiên ông Obama yêu thích, được đưa vào buổi quốc yến ở Indonesia để khoản đãi ông, có lẽ cũng thường do mẹ ông tận dụng cơm nguội của hôm trước còn thừa lại thôi. Vì gốc gác của cơm chiên chẳng qua là món ăn tận dụng những thực phẩm còn lại từ ngày hôm trước. Đến hôm sau còn tốt để cho người ăn và quá tốt để cho gia thú; nên dứt khoát không đến lượt chúng. Đến ngày nay, trước viễn cảnh phát triển bền vững và cứu lấy tài nguyên, thức ăn thừa (food waste) đang rất thời sự (1). Vậy món cơm chiên đâu lấy gì làm lạc hậu!
Có lẽ không riêng gì ông Obama ăn cơm nguội chiên rồi đâm ra mê món này, mà rất nhiều người trên thế giới đều khoái món cơm chiên. Rất nhiều nước có món cơm chiên theo kiểu riêng của xứ sở, tuỳ thuộc vào sản vật bản địa. Trong số những người thương nhớ món cơm nguội chiên tất nhiên có tôi.
Nhiều người thừa nhận cơm chiên có nguồn gốc từ Trung Hoa.Cơm chiên được ghi chép sớm nhất vào đời nhà Tuỳ bên Tàu (581 – 618). Tuy có công xây dựng kinh Đại Vận Hà, nhưng do phát động chiến tranh liên tục, triều đại này vắn vỏi 38 năm. Chỉ có món cơm chiên là trường tồn. Thời đó, cơm chiên cũng là một ứng dụng tận dụng những thứ còn thừa lại từ các món ăn khác trong đại yến, nên bao giờ cũng là món ăn áp chót. Nhưng phải đến cuối đời nhà Minh (1368 – 1644), kỹ thuật chiên xào mới phổ biến, mặc dầu “pháp” này được ghi nhận sớm hơn nhiều. “Tổ sư bồ đề” của cơm chiên được vinh dự mang tên “sinh quán” của món ấy: Dương Châu. Đó là một thành phố nằm bên bờ bắc sông Dương Tử, thuộc tỉnh Giang Tô.
Bây giờ món cơm chiên Dương Châu – Dương Châu xao phạn – trở thành món ăn đường phố ở Việt Nam cũng như nhiều nước theo phiên bản riêng từng địa phương, nhưng nhiều người có thể không biết Dương Châu là nơi khai sinh món cơm chiên để rồi lan truyền đi khắp thế giới.
Không chỉ là món ăn đường phố, cơm chiên, đặc biệt là cơm chiên Dương Châu còn là món ăn phổ biến trong các quán ăn bình dân tại các thành phố ở châu Á, trong đó có Sài Gòn. Những quán ở đây muốn cho cơm chiên nhuốm ít nhiều mùi Dương Châu, thường cho vào đó mớ lạp xưởng, một loại xúc xích lâu đời của Trung Hoa. Ngoài Dương Châu, Trung Quốc còn nổi tiếng với quái phạn Quảng Đông có nước xốt thịt đặc rưới lên. Cơm chiên Tứ Xuyên có nét đặc trưng là trộn với đậu biện tương – loại nước xốt làm từ đậu răng ngựa.
Ngày xưa cách đây chừng vài chục năm, khi nhân loại còn gầy gò, người Việt càng gầy gò hơn. Thuở ấy, nhớ bài thơ của Nguyễn Tất Nhiên được Phạm Duy phổ nhạc với tựa đề là Chỉ chừng đó thôi, có câu: “Khi xưa em gầy gò, đi ngang qua nhà thờ…” Vâng thuở gầy gò ấy, ai cũng máu món cơm chiên.Vì thèm chất béo. Nhưng món cơm chiên ngày ấy chiên bằng mỡ heo thơm lừng. Buổi sáng, nghe mùi tỏi kêu xèo trong chảo mỡ sôi là biết, là sung sướng. Một buổi sáng đi học bụng đầy đặn, đủ năng lượng, vì ăn cơm chiên lâu đói. Ăn thật chậm, để dành thỉnh thoảng mới nhâm một miếng tóp mỡ, đã gì đâu. Năng lượng đủ nhưng chẳng có ước mơ nào của nhà vô địch như trong quảng cáo cả. Chỉ vô tư vui chơi!
Cơm chiên của người Mỹ chỉ nhuốm mùi “Hoa” một chút qua muỗng xì dầu. Đặc trưng của món này là nó được trộn chiên chung với một hộp hạt dẻ ngâm nước để ráo xắt mỏng và một hộp nấm ngâm nước để ráo xắt mỏng.
Cơm chiên của người Hàn không thể không có kimchi. Phiên bản này gồm thịt bò xắt nhỏ xào vừa chín, kimchi và giá đậu nành ướp nước xốt xào chung với cơm. Có vẻ giống món cơm xào bò trong các quán ăn Việt Nam. Cơm xào bò có từ trước khi luồng ẩm thực Hàn Quốc cuốn vào xứ ta.
Cơm chiên của người Thái lại có trộn thêm bánh mì cùng với tôm khô thái nhỏ áp chảo cho vàng chiên chung với cơm, dứa xắt hột lựu, nước tương Maggi. Ngoài ra người Thái có tới ba bốn phiên bản cơm chiên. Cơm chiên người Mã Lai chạy trời không khỏi có lá cà ri…
Ngữ Yên (theo TGHN)
—————
(1) Chuỗi thực phẩm này gồm: food waste – thực phẩm, thức ăn thừa từ các nhà hàng, siêu thị – được chuyển cho các ngân hàng thức ăn (food bank) để kịp thời phân phối cho người thiếu cái ăn.
Food bank đều là các tổ chức thiện nguyện.
Có thể bạn quan tâm
Plastic trong chocolate Mars: Nói hay, chơi đẹp như người Mỹ
Yến mạch từ cháo vật nuôi thành cháo cho người
Thon thả thịt vịt trời
Pang Oung, góc Đà Lạt xưa ở miền biên viễn Thái – Miến
Cá thu cũng thơ như mùa thu chăng?
Tags:cơm chiên
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này