11:07 - 03/02/2017
Dầu thực vật có thể gây mệt mỏi, đau nửa đầu và mất trí
Vào giữa thế kỷ 20, lo lắng bởi dịch đau tim, người Mỹ đã từ bỏ bơ và các chất béo bão hòa khác và chọn dầu thực vật các loại.
Theo tiến sỹ Catherine Shanahan, tác giả cuốn sách mới “Dinh dưỡng sâu: tại sao gen chúng ta cần thực phẩm truyền thống” (NXB Flarion Books), sự chọn lựa dầu thực vật là một sai lầm chết người.
Shanahan – một thầy thuốc gia đình ở Denver có bằng cấp về hóa sinh và di truyền học – đã đeo đuổi nghiên cứu việc đánh đổ tiêu chuẩn dinh dưỡng lâu nay. Không giống như nhiều bác sĩ và nhà dinh dưỡng đưa ra các chế độ dinh dưỡng đầy dẫy trái cây và rau rán, Shanahan khuyến cáo một kế hoạch ăn uống dựa trên mỡ động vật và protein, cùng với các loại thực phẩm bổ dưỡng truyền thống như rau và hạt.
Bà bắt đầu sự nghiệp thầy thuốc và nghiên cứu các chế độ ăn uống truyền thống ở Hawaii, và có được một fan là Kobe Bryant. Bà đại tu chế độ ăn uống của anh ta, loại bỏ các loại dầu thực vật và đường và thêm vào đó các loại thực phẩm như nước dùng từ xương, sau đó trở thành giám đốc chương trình dinh dưỡng của đội bóng rổ chuyên nghiệp Lakers, một vị trị mà bà còn đang giữ. Với việc phát hành “Dinh dưỡng sâu,” bà tự cho mình nhiệm vụ giúp người Mỹ từ bỏ các loại dầu thực vật – hoặc, nói theo bà, “kẻ thù độc ác nhất của não quý vị”.
Để thấu hiểu vấn đề của các chất – mà bà cho là trong đó có các loại dầu cải canada, dầu cọ, dầu bắp, dầu đậu nành, dầu hướng dương dầu cám gạo, dầu cây rum, dầu hạt bông và dầu hạt nho, nhưng không tính dầu olive, dầu dừa, dầu trái bơ hoặc dầu đậu phụng – Shanahan nói, bạn phải hiểu tại sao chúng ta bắt đầu ăn dầu thực vật từ hồi nào. Vào những năm 1950, chúng ta được khuyến nghị là không thể ăn các chất béo bão hòa,” bà nói. “Chúng ta ngưng ăn bơ và chất béo tự nhiên, nhưng vẫn thèm chất béo, nên chúng ta bèn chuyển sang chất béo thực vật. Và rồi các nhà hàng bắt đầu sử dụng chúng vì chúng cực rẻ.”
Trong khi các loại dầu thực vật không bảo hòa mới đầu có vẻ lành, các nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng các loại dầu chế biến công nghiệp có thể tác hại nhiều hơn các loạt chất béo chúng thay thế. Một sự đánh giá lại của một nghiên cứu tim mạch từ những năm 1970, công bố hồi tháng tư trên British Medical Journal, đặt câu hỏi về phát hiện gốc cho rằng tiêu thụ dầu thực vật thay cho các chất béo bão hòa có thể hạ thấp nguy cơ bệnh tim và tử vong. Trong thực tế, người ta thấy rằng tiêu thụ quá nhiều dầu thực vật có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Các chuyên gia tin rằng điều đó có thể xảy ra khi dầu thực vật được chế biến hoặc đun nóng khi nấu thức ăn.
“Cách xử lý các loại dầu như thế đã tước đi các chất chống oxy hóa,” Shanahan nói. Kết quả là sự cân bằng giữa các chống oxy hóa chống bệnh và các gốc tự do nghiêng về phía các gốc tự do; điều đó đã chứng minh là nguyên nhân của làm tăng bệnh tim. (Điều quan trọng cần lưu ý là các phát ngôn của Shanahan dựa trên cơ sở các nghiên cứu trước đây, nhưng hầu hết các ý tưởng chuyên sâu của bà không được kiểm nghiệm một cách khoa học.)
Trong khi Shanahan phát biểu rằng dầu thực vật có thể gây hại tất cả các vùng của cơ thể, bà đặc biệt quan tâm đến não bộ. Thường xuyên tiêu thụ dầu thực vật có thể dẫn đến hôn mê và rối loạn tập trung trong ngắn hạn, bà tin như vậy, và theo quan điểm của bà, có thể gây ra các bệnh cho não, như Alzheimer’s hoặc mất trí sau này. “Căng thẳng oxy hóa làm gián đoạn chức năng của não, nên các tế bào không thể làm công tác giữ nhà của chúng như bình thường,” theo ý kiến của bà, khiến cho các mảng bám tích tụ trong não.
“Triệu chứng số 1 có thể cảm thấy là các cơn đau nửa đầu,” bà tin như vậy; đồng thời còn cho rằng hầu hết mọi người sẽ trải qua lơ mơ và mỏi mệt sau khi tiêu thụ dầu thực vật. “Họ không nhận ra họ suy nghĩ thật chật vật cho đến khi họ qua khỏi chuyện đó.”
Tuy nhiên, Shanahan nói, lớn lên dựa trên một chế độ ăn uống nhiều dầu thực vật không có nghĩa là não của bạn sẽ “tịt ngòi”. “Bất kỳ lúc nào bạn đưa các thứ đó ra khỏi chế độ ăn uống, bạn sẽ cải thiện”, bà nói.
Maria Elena Rodriguez, một chuyên gia dinh dưỡng và giám đốc chương trình tiểu đường tại Bệnh viện Mount Sinai, có một cái nhìn ôn hòa hơn. “Trên thang bậc các loại dầu, các loại dầu thực vật đứng đâu đó ở giữa” nếu xét về độ tác hại của chúng, bà nói.
Tuy nhiên, Rodriguez nói, dầu thực vật chớ nên là nền tảng trong chế độ ăn uống của bất kỳ ai. “Khi chúng ta bàn về sức khỏe tim mạch, chế độ ăn có nhiều dầu thực vật có thể dẫn đến tích tụ mảng bám và bệnh tim.” Chúng cũng có thể gây viêm nhiễm.
Nhưng bà không phải là fan của việc thay thế dầu thực vật bằng các chất béo bão hòa từ bơ hoặc dầu dừa. “Chất béo bão hòa được chứng minh là tạo ra nguy cơ cao về mảng bám, bệnh tim, tiểu đường và viêm nhiễm,” Rodriguez nói – bà cho rằng các kêu gọi của Shanahan đã lạc hậu và dựa trên khoa học sai lầm.
Nghiên cứu mới dường như đứng về phía mối bận tâm của Shanahan.
Cơ quan an toàn thực phẩm châu Âu phát đi một báo cáo hồi tháng 5 cảnh báo mức độ ô nhiễm cao trong dầu cọ, một loại dầu thực vật rẻ tiền sử dụng trong cacao hạt phỉ Nutella, bơ thực vật và kẹo Girl Scouts, cùng với các món ăn khác. Báo cáo cảnh báo gerotoxin có thể có và các chất gây ung thư được tạo ra khi dầu bị đun nóng trên 205 độ C trong quá trình tinh luyện. Tuần trước, EFSA công bố rằng cơ quan sẽ xem xét lại cảnh báo.
Một đại diện cho Ferrero, công ty sản xuất Nutella, nói với tờ New York Post rằng dầu cọ được sử dụng trong bánh sô cô la được tinh luyện ở nhiệt độ thấp hơn, nên do đó ít các chất ô nhiễm hơn. Girl Scouts cho biết họ ý thức các nguy cơ tiềm năng và làm việc chặt chẽ với những nhà làm bánh để xác định có hay không bất kỳ nguyên nhân gây quan ngại nào.
Theo một tuyên bố chính thức từ Girl Scouts của Mỹ, “Chúng tôi ý thức các báo gần đây liên quan đến các tác hại tiêu cực tiềm ẩn về việc đun tất cả các loại dầu thực vật đã tinh luyện ở nhiệt độ cao, trong đó có dầu cọ. Chúng tôi đang làm việc chặt chẽ với những nhà làm bánh để xác định có hay không bất kỳ nguyên nhân gây quan ngại nào. EFSA đã không khuyến cáo người dân ngưng tiêu thụ các sản phẩm có dầu cọ, chỉ lưu ý các nghiên cứu sâu hơn sẽ tiến hành trước khi mức độ rủi ro được tính toán đúng. Cung ứng sản phẩm an toàn luôn luôn là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi.”
FDA, thường dè dặt hơn EFSA trước các vấn đề đó, vẫn chưa đụng gì tới dầu cọ.
Nhưng đó không chỉ là khuyến cáo duy nhất đối với dầu thực vật. Năm 2015, các chuyên gia Đại học De Montfort của Anh cảnh báo dầu hướng dương và dầu bắp sản sinh ra nhiều aldehyde – các hợp chất có thể gây bệnh tim mạch và ung thư – hơn so với dầu olive và mỡ ngỗng. Các nghiên cứu khác đã nêu lên những quan ngại về các đặc tính gây bệnh tiềm tàng.
Cùng lúc này, đang có một sự ưa chuộng trở lại đối với các nguồn chất béo truyền thống. Các loại hạt lành kết hợp với bơ, một thời bị ruồng bỏ, được đưa vào cà phê sáng. Chất béo trái bơ được phủ lên mọi thứ từ bánh mì nướng cho đến burger. Và mỡ heo – thứ bất khả tư nghì cách đây một thập kỷ – đang quay trở lại các nhà hàng trên khắp thế giới dưới dạng từ trang trại đến bàn ăn.
Với nhiều chọn lựa trên bàn ăn, theo Shanahan, không cần đến dầu thực vật trong một chế độ ăn uống hiện đại.
“Tại sao không chấp nhận một loại chất béo lành hơn, ngon hơn?”
Khởi Thức (theo NYPost)
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này