12:58 - 07/11/2018
Xuất khẩu cá tra: Lời ‘bể tay’ mà sao vẫn lo!
Con cá tra đang mang lại nhiều cảm xúc sau mười tháng đầu năm 2018. Lịch sử ngành cá tra chưa bao giờ thấy tất cả đối tượng kinh doanh đều thắng lớn.
Hoan hỉ báo lãi
Cách đây ba tháng, khi Hoa Kỳ tuyên bố nâng thuế nhập khẩu cá rô phi Trung Quốc lên 25% vào đầu năm 2019, cộng đồng doanh nghiệp và người nuôi cá tra mừng thầm. Mừng vì, con cá rô phi Trung Quốc, đối thủ cạnh tranh trực diện với cá tra Việt Nam khó có cửa sống tại Hoa Kỳ. Cá tra sẽ một mình một chợ. Mọi chuyện đang diễn ra như mong đợi.Mười tháng đầu năm 2018, xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ mạnh lên, làm người nuôi và doanh nghiệp xuất khẩu đều thắng lớn.
Công ty Vĩnh Hoàn (VHC), doanh nghiệp lớn trong ngành cá tra ghi nhận lợi nhuận sau thuế hết quý 3/2018 ở mức 1.036 tỷ đồng, gấp 2,5 lần cùng kỳ (409 tỷ đồng). Thuỷ sản Cửu Long An Giang (ACL) cũng thu về 147 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, gấp bảy lần cùng kỳ và vượt 320% kế hoạch. Công ty Nam Việt (ANV), một doanh nghiệp trong năm 2017 còn ngụp lặn với khó khăn, nhưng chín tháng đầu năm 2018 ghi nhận doanh số xuất khẩu là 2.746 tỷ đồng và 295 tỷ đồng lãi ròng. So với kế hoạch 2018, ANV thực hiện được 86% chỉ tiêu doanh thu và vượt chỉ tiêu lợi nhuận thuế đề ra là 250 tỷ đồng. Các doanh nghiệp khác như Hùng Vương, IDI hay Minh Phú… cũng báo lãi gấp ba bốn lần so với cùng kỳ.
Thị trường khởi sắc, giá cá xuất khẩu tăng phi mã, là nguyên nhân giúp doanh nghiệp có mức lợi nhuận “khủng” như trên. Với thị trường Hoa Kỳ, giá xuất khẩu cá tra phi lê trong chín tháng đầu năm 2018 ở mức từ 2,9 – 3,2 USD/pound (khoảng 5,8 – 6,4 USD/kg). Đây là mức giá cao nhất từ trước đến nay, vượt xa cá rô phi Trung Quốc chỉ khoảng 3,48 USD/kg. Không chỉ tại Hoa Kỳ, giá cá tra bán vào Trung Quốc, EU, Trung Đông, châu Phi… cũng dao động từ 3,8 – 4 USD/kg, đã đem lại doanh số xuất khẩu cá tra gần 1,6 tỷ USD sau chín tháng, dự báo năm nay có thể đạt 2,1 tỷ USD, cao nhất trong lịch sử ngành cá tra Việt Nam.
Không chỉ doanh nghiệp hoan hỉ, mà người nuôi ở khắp các tỉnh miền Tây đang bỏ túi khoản lãi ròng 7.000 – 10.000 đồng/kg. Ông Úc Anh (cồn Tân Lộc, Thốt Nốt, Cần Thơ) cho biết, hiện giá cá tra đang ở mức 35.500 đồng/kg tại ao. “Năm nay người nuôi cá lấy lại hết những gì đã mất hai năm trước. Hầm cá tra 200 tấn, nuôi trong vòng sáu tháng, trừ chi phí, người nuôi bỏ túi 2 tỷ đồng”, ông Úc Anh nói, nhưng chính vị này cho rằng, “Năm nay chỉ những ai liều mới ăn nhiều được. Còn lại đã bỏ cuộc từ hai năm trước rồi”!
Tỉnh táo không thừa
Bà Trương Thị Lệ Khanh, chủ tịch VHC, nhận định, thị trường xuất khẩu cá tra đến hết năm vẫn sáng sủa. “Từ cuối quý 3, doanh nghiệp đã ký hợp đồng đến hết năm nên doanh số 2,1 tỷ USD của năm 2018 không quá khó”, bà Khanh nói. Nhưng bà Khanh cũng nhìn nhận, rủi ro cho cá tra vẫn khá lớn nếu đầu tư nuôi ồ ạt và không màng đến chất lượng.
Thực tế ở thị trường Hoa Kỳ, dù lợi thế cá tra Việt Nam đang vượt xa con cá rô phi Trung Quốc, nhưng việc kiểm soát chất lượng và rào cản thuế chống bán phá giá vẫn được rà soát hàng năm, nên doanh nghiệp muốn gia tăng xuất khẩu rất khó nếu lơ là chất lượng. Giữa năm ngoái, cơ quan Thanh tra và an toàn thực phẩm Hoa Kỳ (FSIS) tiến hành kiểm tra 100% lô hàng cá tra xuất khẩu vào thị trường này. Ngoài các quy định về tên sản phẩm, hướng dẫn bảo quản, trọng lượng tịnh, tên và địa chỉ nhà sản xuất, thông tin dinh dưỡng, hướng dẫn sử dụng…, FSIS còn kiểm tra các chỉ tiêu về dư lượng hoá chất, kháng sinh với tổng cộng 218 loại! Trong đó, các chỉ tiêu kháng sinh gồm 89 chất, thuốc bảo vệ thực vật – 108 chất, thuốc nhuộm – 4 chất, kim loại – 17 chất.
Đối với nhóm thuốc bảo vệ thực vật, nguy cơ ca trá bị phát hiện tồn dư cao nhất vẫn là hai hoạt chất chlorpyrifos và chlorpyrifos methyl. Đây là hai hoạt chất đang được người nuôi sử dụng phổ biến để làm sạch môi trường nước, vì nguồn nước ô nhiễm cộng với chất lượng cá giống quá xấu, nên người nuôi cá phải tăng tần suất và hàm lượng kháng sinh trị bệnh. Với những cơ sở cá bột, việc sử dụng kháng sinh được xem như là giải pháp duy nhất để có kết quả, trường hợp không sử dụng, tỷ lệ cá không đạt khá cao. Theo ông Úc Anh, khi đưa cá giống vào ao nuôi, còn tiềm ẩn nguy cơ chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, nguồn lây nhiễm từ trồng trọt, chủ yếu từ cây lúa. Giám đốc một doanh nghiệp ở An Giang nói, nguồn nước nuôi cá tra được lấy từ hệ thống sông Tiền, sông Hậu, pha tạp với nước thải từ sản xuất lúa có thuốc bảo vệ thực vật, nên không cách nào gạn lắng sạch được. Phía Hoa Kỳ đang đặc biệt lưu tâm đến dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, mà ở Việt Nam vẫn cho phép sử dụng trong sản xuất lúa.
Còn thị trường Trung Quốc, bà Trương Thị Lê Khanh thừa nhận, tình hình xuất khẩu đang khá tốt, nhưng chỉ là những đơn hàng có chất lượng tốt; còn lại khách Trung Quốc vẫn mua hàng chất lượng thấp nhưng trả giá thấp, nên hy vọng thị trường này gánh vác doanh số xuất khẩu bền vững sẽ rất khó nếu không cải thiện chất lượng.
bài, ảnh Bảo Anh (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này