12:00 - 22/04/2016
PepsiCo đi trồng khoai hay lời giải cho bài toán liên kết DN – nông dân
PepsiCo liên kết với nông dân trồng khoai tây từ năm 2008. Sự bền vững của mô hình này gợi lên nhiều suy nghĩ khi mà chuyện “bẻ kèo” rất thường gặp trong mối liên kết doanh nghiệp – nông dân.
Chúng tôi đến với bà con xã Ka Đô, huyện Đơn Dương, Lâm Đồng vào một buổi sáng tháng 4, đúng vào mùa thu hoạch khoai tây.
Trời trong, nắng chan hoà, những thửa ruộng màu mỡ chạy tít tắp bên những ngôi nhà khang trang, sạch sẽ.
Khoai vừa dỡ lên nằm phơi trên luống như những chú heo con trông thật thích mắt. Đời sống của người dân nơi đây khá lên thấy rõ từ khi dân làng rủ nhau đi trồng khoai tây cho PepsiCo.
Gặp gia đình chị Nguyễn Thị Là và anh Nguyễn Hùng Mạnh, một trong những hộ nông dân đầu tiên ký kết hợp đồng với công ty PepsiCo. Vườn nhà chị khoảng 2ha, vào vụ nắng, cứ bắt đầu tháng 8 anh chị xuống giống, trồng hết khoai tây cho PepsiCo.
Chị kể: “Trước khi trồng khoai cho PepsiCo, gia đình tôi cũng đã trồng khoai cho một vài công ty nước ngoài. Cũng làm hợp đồng với công ty, nhưng lúc đó chưa có sự hướng dẫn gì hết, mình trồng tự do thôi. Phân thuốc cũng không có, người ta chỉ cấp giống cho mình thôi.
Đi lấy giống cũng vất vả lắm, người ta cấp cho mình nguyên củ, một củ giống thường có ba, bốn mắt, mình về tự bổ ra trồng nên không được tốt như những người có kỹ thuật làm việc này. Nhiều khi mình lại bón phân quá mức, lúc đào khoai lên thấy củ to, quá mừng rồi.
Nhưng khi công ty bổ ra để xem chất lượng khoai thì ở trong củ lại bị rỗng. Dù được mùa nhưng củ to bị bỏ lại hết, tính ra thì lỗ. Về giá cũng rất bấp bênh”.
Khi ký kết hợp đồng với công ty PepsiCo, người ta lo giống và xử lý giống cho mình. Mình không phải tự bổ củ giống nữa, chỉ việc trồng thôi, nên lượng mầm cũng đạt hơn.
Lúc đầu chưa có kinh nghiệm nhiều, cũng đưa phân đưa nước vào vậy thôi, nhưng năng suất không cao.
Năm sau gia đình tôi được các cán bộ kỹ thuật của PepsiCo cùng nghiên cứu, đầu tư luôn phân và từ thực tế xác định liều lượng cụ thể từng giai đoạn. Củ khoai không còn bị rỗng nữa.
Khoai tây rất cần nắng và cần nước. Hồi xưa tưới nước bằng tay nên nhiều khi lượng nước không đủ. Kéo ống tưới nước cũng va quệt khiến cây bị xước, gây ra nấm. Bây giờ dân trong xã đều tưới cây tự động, áp dụng hệ thống tưới phun sương vừa tiết kiệm nước, vừa bảo đảm cây lúc nào cũng đủ độ ẩm.
“Nhà tôi 2ha nếu tưới cây bằng tay phải nửa ngày mới xong. Giờ tưới tự động chỉ mất tiếng rưỡi mà ẩm đều hết. Nhờ cả hai bên cũng tích luỹ kinh nghiệm, tăng dần năng suất lên. Hiện gia đình tôi đã đạt hơn 4 tấn/sào, giá khoai ổn định 9.900 đồng/kg”, chị Là nói.
Một trong những kỹ sư sinh học gắn bó với bà con nông dân từ ngày đầu tới hôm nay là anh Nguyễn Hồng Hạng, phụ trách phát triển nông nghiệp của PepsiCo tại Đà Lạt, chia sẻ: “Trước tiên vẫn là sức mạnh của khoa học kỹ thuật, từ loại giống Atlantic và giống FL, bộ phận nghiên cứu của tập đoàn PepsiCo đã phải nhân giống thêm một lần nữa để hạ giá thành xuống, giúp cho bà con giảm chi phí mà vẫn có giống tốt, nâng khoai tây từ một vụ thành hai vụ.
Sau đó là xây dựng mô hình, phải ra rẫy để làm thiệt với bà con, tuỳ theo đặc thù nông nghiệp của mình mà có cách làm phù hợp. Đội ngũ kỹ thuật với 11 kỹ sư đồng ruộng chia làm bốn khu vực, mỗi người nắm hết bà con nông dân trong vùng của mình.
Họ liên tục được gửi đi đào tạo ở Ấn Độ, Thái Lan để nâng cao trình độ. Cơ sở hạ tầng, kho lạnh bảo quản giống cũng được đầu tư rất lớn”.
Hạng kể tiếp: Giai đoạn đầu tiên hơn 60% là thất bại, con số lỗ lên đến cả triệu USD. Anh em phải đi khắp cao nguyên Lâm Đồng để tìm ra vùng đất nào thích hợp nhất với trồng khoai tây, từ cấu trúc đất đến dữ liệu thời tiết.
Vừa làm vừa học, rút kinh nghiệm nghiên cứu, có cả chuyên gia bên PepsiCo toàn cầu sang hỗ trợ. Sau một thời gian mới biết được thời điểm nào, chỗ nào thích hợp nhất, cũng như loại giống nào thích hợp với mùa khô, mùa mưa…
PepsiCo có hệ thống giống hoàn thiện cho khắp toàn cầu. Người nông dân sẽ được hưởng lợi từ hệ thống giống đó. Sau đó là huấn luyện cho bà con về hệ thống giống mới, chỉ cho bà con cách trồng khoai tây cho chế biến công nghiệp.
Nhìn bản hợp đồng với mấy chục chỉ tiêu lúc đầu nông dân rất sợ, mình phải bảo đảm với họ bằng kỹ thuật của mình họ sẽ thu lợi lớn hơn nhiều.
Hệ thống tưới phun sương giá thành rẻ nhưng rất hiệu quả, 350ha từ tưới tay trong ba năm đã chuyển hết sang tưới phun sương, năng suất bình quân năm 2015 là 21 tấn/ha. Bảo đảm lời 40% sau khi trừ hết các chi phí.
Trong vòng năm năm trở lại đây, gần như 100% khoai bà con sản xuất đều được thu mua. Trong hợp đồng còn có điều khoản chia sẻ lỗ giúp nông dân an tâm.
Kim Yến
Thế Giới Tiếp Thị
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này