10:10 - 02/02/2016
Kinh doanh taxi: 1 xe, 5 xe hay 50 xe?
Các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ sẽ không được phép kinh doanh taxi tại Hà Nội và TPHCM. Một loạt điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô nói chung, bằng xe taxi nói riêng, có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2016.
Khoản 7, Điều 17 Nghị định số 86 quy định một trong 7 điều kiện kinh doanh xe taxi kể từ ngày 1/1/2016 trở đi là “doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi phải có số xe tối thiểu là 10 xe; riêng đối với đô thị loại đặc biệt phải có số xe tối thiểu là 50 xe.”
Trước đây, theo Nghị định số 91/2009/NĐ-CP, thì tại hai đô thị đặc biệt là Hà Nội và TP HCM, chỉ cần 5 xe cũng có thể được phép kinh doanh xe taxi.
Theo tính toán, với số lượng tối thiểu 50 xe, cộng với các điều kiện bắt buộc khác nữa, thì vốn kinh doanh của doanh nghiệp phải trên 10 tỷ đồng và lao động phải trên 50 người. Và như vậy, để có đủ điều kiện kinh doanh thì chỉ có thể là doanh nghiệp loại vừa và lớn theo cách phân loại tại khoản 1, Điều 3 về “Định nghĩa doanh nghiệp nhỏ và vừa”, Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ngày 30/6/2009 “Về trợ giúp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa”.
Thậm chí doanh nghiệp có tổng nguồn vồn trên 50 tỷ đồng, tức được xếp vào nhóm doanh nghiệp lớn, nếu đầu tư 50 chiếc xe rẻ tiền thì đủ điều kiện kinh doanh, nhưng nếu chỉ đầu tư 49 chiếc xe đắt tiền, chất lượng cao, thì cũng không được phép kinh doanh taxi ở Hà Nội.
Thế nhưng có thể thấy, đặt ra điều kiện số lượng xe tối thiểu lớn như vậy không có tác dụng gì trong việc hạn chế quá tải về hạ tầng giao thông, thậm chí ngược lại. Cũng không nhằm thúc đẩy doanh nghiệp chấp hành nghiêm túc pháp luật hay để nâng cao chất lượng dịch vụ, vì doanh nghiệp lớn không đồng nghĩa với tốt.
Trong khi, vấn đề cốt lõi cần quản lý đối với loại loại hình vận tải nói chung, kinh doanh taxi nói riêng là bảo đảm chất lượng dịch vụ và tuân thủ nghiêm túc mọi điều kiện cần thiết, chứ không phải là nhiều hay ít xe. Nếu doanh nghiệp có ít xe, dẫn đến ít khách, không cạnh tranh được, không hiệu quả, thì sẽ tự lượng sức không tham gia hoặc sẽ sớm tự rút lui.
Quy luật thị trường sẽ điều chỉnh việc này tốt hơn nhiều quy định pháp luật. Chưa kể, nếu doanh nghiệp nhỏ, thậm chí siêu nhỏ nhưng biết liên kết, tận dụng công nghệ hiện đại như Grab hay Uber, thì cả việc quản lý kinh doanh và quản lý nhà nước còn thuận tiện, hiệu quả hơn quản lý đối với taxi truyền thống.
Quy định về điều kiện kinh doanh taxi như trên đã chặn đứng cơ hội khởi nghiệp và kinh doanh taxi của các doanh nghiệp nhỏ tại hai thị trường lớn nhất cả nước, thậm chỉ nếu chỉ muốn kinh doanh trong phạm vi một huyện miền núi ở hai thành phố này cũng không được.
Cũng tương tự như điều kiện kinh doanh xe taxi, số lượng xe tối thiểu cũng mới được đặt ra đối với việc kinh doanh các loại xe khách khác. Trong khi đó, Luật Đầu tư năm 2014, Luật Doanh nghiệp năm 2014 và Luật Giao thông đường bộ năm 2008 đều không có quy định về việc kinh doanh vận tài đường bộ phải có vốn pháp định hay số vốn tối thiếu phải có.
Như vậy có thể hiểu là theo các đạo luật này, thì doanh nghiệp hay hộ kinh doanh chỉ cần có 1 chiếc xe ô tô là đều có thể tham gia kinh doanh vận tải bằng ô tô.
Ngoài ra, Nghị định 86 cũng quy định điều kiện về số lượng xe ô tô phụ thuộc vào nơi “đơn vị có trụ sở đặt tại” thành phố đặc biệt, trực thuộc trung ương hay tỉnh, huyện nghèo. Đây là quy định dễ dẫn đến áp dụng tuỳ tiện.
Từ trước đến nay, pháp luật đều xác định rất rõ doanh nghiệp có trụ sở chính, ví dụ như một trong những yếu tố bắt buộc phải ghi nhận là “địa chỉ trụ sở chính của doanh nghiệp” theo quy định tại khoản 2, Điều 24 về “Nội dung giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp”, Luật Doanh nghiệp năm 2014.
Còn trụ sở của doanh nghiệp thì đó có thể là trụ sở chính, trụ sở chi nhánh, trụ sở văn phòng đại diện hay trụ sở địa điểm kinh doanh khác. Do Luật Giao thông đường bộ và Nghị định không quy định về chi nhánh của doanh nghiệp, thì đương nhiên phải thực hiện theo quy định chung của Luật Doanh nghiệp. Vì vậy, quy định điều kiện về số lượng xe gắn với “trụ sở”, mà không phải là “trụ sở chính”, thì có thể hiểu theo hai cách hoàn toàn khác nhau.
Niên hạn sử dụng xe taxi
Bên cạnh quy định về số lượng xe tối thiểu, việc quy định niên hạn sử dụng xe taxi cũng có phần không hợp lý và quá chặt chẽ so với các loại hình kinh doanh khác. Điều 17, Nghị định số 86/2014/NĐ-CP quy định, niên hạn sử dụng xe taxi không quá 12 năm, riêng tại các đô thị loại đặc biệt, tức Hà Nội và TPHCM không quá 8 năm.
Liệu có phải taxi ở Hà Nội thì phải mới, phải đẹp hơn nơi khác? Không thể có lý do về tiêu chuẩn an toàn cho hành khách, vì niên hạn này không đồng nghĩa với số km lăn bánh và tình trạng chất lượng, an toàn của xe, nhất là đối với các loại xe taxi có chất lượng khác xa nhau.
Niên hạn sử dụng của xe taxi cũng khác các loại xe ô tô chở khách. Theo Nghị định số 86, chẳng hạn xe ô tô du lịch có niên hạn sử dụng không quá 15 năm; xe ô tô chở từ 10 hành khách trở lên theo tuyến cố định và theo hợp đồng, tuỳ thuộc vào cự ly hoạt động trên 300 km hay 300 km trở xuống, mà có niên hạn sử dụng không quá 15 và 20 năm.
Xe taxi đưa vào kinh doanh rất đa dạng, chất lượng rất khác nhau và thời gian chạy xe nhiều hay ít cũng rất khác nhau. Trên thực tế có nhiều xe rẻ tiền, chất lượng kém, độ bền thấp nhưng khai thác 2 ca gần 24/24 giờ mỗi ngày (2 tài xế). Trong khi đó có những loại xe đắt tiền, chất lượng tốt, độ bền cao nhưng lại chỉ chạy nửa ngày.
Vì vậy, việc đánh đồng niên hạn sử dụng đối với các trường hợp này là không hợp lý. Chưa kể, nếu tính theo số km lăn bánh mới là yếu tố quan trọng nhất, thì xe chạy đường dài còn nhiều hơn taxi, liên quan đến tính mạng nhiều người hơn.
Hay quy định niên hạn này là vì tiêu chuẩn môi trường đô thị? Nhưng như phần trên đã đề cập, cũng là xe taxi, loại cao cấp thì chạy 8 năm chắc chắn còn tốt hơn, bảo đảm ít ô nhiễm hơn loại xe bình dân mới chạy 4 năm. Chưa kể pháp luật đã có tiêu chuẩn về điều kiện an toàn và khí thải ô tô. Nếu cần thì áp cụ thể hơn vào taxi sẽ hợp lý hơn là việc rút ngắn niên hạn sử dụng xe.
Quy định về điều kiện kinh doanh vận tải là cần thiết vì ảnh hưởng đến an toàn, trật tự xã hội và môi trường sống. Nhưng rõ ràng là quy định về số lượng xe tối thiểu và niên hạn sử dụng xe taxi nói riêng như hiện nay còn không ít bất cập.
LS Trương Thanh Đức (Theo Chinhphu.vn)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này