23:11 - 20/12/2017
Quan hệ Campuchia – Trung Quốc: Macau của Campuchia
Làn sóng du khách và vốn đầu tư từ Trung Quốc đang làm biến đổi thành phố cảng Sihanoukville và đất nước Campuchia nói chung, biểu hiện cho mối quan hệ kinh tế – chính trị ngày càng gắn bó giữa Phnôm Pênh và Bắc Kinh.
Giữa những bãi biển đẹp và vô số sòng bạc (casino) của thành phố Sihanoukville, hai tiệm ăn của Lão Tề và Bun Saroeun chỉ cách nhau vài trăm mét nhưng tình cảnh lại khác nhau một trời một vực. Lão Tề đang phất lên nhờ sự bùng nổ làn sóng du khách Trung Quốc – làn sóng đã đưa lão và hàng ngàn người Trung Quốc khác tới thành phố nghỉ dưỡng trên bờ vịnh Thái Lan; trong khi việc làm ăn của Bun Saroeun ngày càng sa sút vì dựa chủ yếu vào du khách Tây ba lô ít tiền và số lượng đang giảm.
Lão Tề từ tỉnh Chiết Giang tới đây làm nhân viên sòng bạc, nhưng nay tiệm ăn chuyên bán cơm chiên và mì hoành thánh của lão có lợi nhuận hàng ngàn đô la Mỹ mỗi ngày. Ở phía cuối con đường, tiệm ăn có tên Ecstatic Pizza của Bun Saroeun, 59 tuổi, ngày nào may mắn lắm mới kiếm được 100 đô la. Giá phòng khách sạn tăng nhanh và tiếng ồn cùng bụi bặm của các công trình xây dựng đã khiến cho lượng du khách phương Tây và cả khách nội địa Campuchia bị sút giảm mạnh. “Người Trung Quốc mới đến đây nhưng bây giờ họ có tiệm ăn riêng của họ”, Bun Saroeun nói và cho biết chủ đất đã yêu cầu ông dọn đi nơi khác, trả lại mảnh “đất vàng” gần bãi biển Occhuteal để họ sử dụng cho một dự án khác.
Macau số 2
Thành phố biển Sihanoukville là minh chứng rõ nét về mối quan hệ ngày càng gắn bó giữa Campuchia và Trung Quốc đang làm thay đổi đất nước này. Sihanoukville – nơi có cảng nước sâu duy nhất của Campuchia – được chuyển từ rừng sang phố vào đầu thập niên 1960 và được đặt theo tên của cựu hoàng Norodom Sihanouk. Một thời là nơi nghỉ ngơi giải trí cho giới thượng lưu Campuchia, thành phố đã trải qua những giai đoạn khốn khó thời Khmer Đỏ diệt chủng, những năm tháng chiến tranh 1970-1980 trước khi trở thành điểm dừng chân ưa thích của du khách “Tây ba lô” đi tìm ánh nắng, biển, cát và tình dục. Nhưng rồi dòng tiền từ Trung Quốc đổ vào, lúc đầu chỉ nhỏ giọt, sau thành dòng thác, có triển vọng sẽ biến đổi thành phố theo cái mà các nhà kinh doanh bất động sản chào mời là điểm đến đầu tiên của dự án “Nhất lộ, nhất đới” (Một vành đai, một con đường) của Trung Quốc. “Ở đây giống hệt Trung Quốc hai mươi năm về trước”, lão Tề chủ quán ăn – chỉ mới 33 tuổi – nhận xét.
Làn sóng người Trung Quốc đổ tới Sihanoukville đã được tính trước. Thị trưởng của thành phố, ông Yun Min – một cựu tư lệnh quân đội và là đồng minh thân cận của Thủ tướng Hun Sen – đã đích thân sang Trung Quốc nhiều lần để mời gọi các nhà đầu tư và cam kết bảo đảm an toàn cho đồng vốn của họ. “Chúng tôi muốn có thêm nhiều nhà đầu tư Trung Quốc. Chúng tôi hưởng lợi từ họ”, ông nói với hãng tin Reuters và cho biết người Trung Quốc đã thuê khoảng một nửa số bất động sản của thành phố.
Con số chính thức không được công khai nhưng ước tính ở thành phố 250.000 dân này hiện có từ vài ngàn đến vài chục ngàn người Trung Quốc, chuyên kinh doanh sòng bạc, nhà hàng, khách sạn và dịch vụ du lịch, phục vụ chủ yếu cho làn sóng du khách từ Trung Quốc. Khắp thành phố, bảng hiệu bằng chữ Quan thoại mọc lên tràn lan; siêu thị đầy ắp hàng hóa Trung Quốc và sản phẩm Campuchia duy nhất được bày bán là bia và nước đóng chai. Nhiều người gọi Sihanoukville là “thành phố nghỉ dưỡng Trung Quốc”.
Nhưng làn sóng người Trung Quốc đổ tới Sihanoukville hiện thời vẫn chưa là gì so với dự báo tương lai. Gần bãi biển Độc Lập yên bình ngày nào đang hối hả mọc lên nhiều tòa tháp bê tông cao vút, hứa hẹn sẽ có thêm nhiều sòng bài, khách sạn và hàng ngàn căn hộ chúng cư. “Đây là Macau số 2”, Trần Hổ, 48 tuổi, Tổng giám đốc dự án xây dựng khu nghỉ dưỡng Blue Bay Resort cao 38 tầng và có vốn đầu tư 200 triệu đôla, so sánh thành phố với trung tâm cờ bạc lớn nhất thế giới ở Trung Quốc. Tại phòng trưng bày của dự án, nhiều nhóm khách hàng tiềm năng đến từ Trung Quốc tỏ ý thán phục thiết kế của tòa tháp. Ông Trần cho biết, có khoảng 20% trong số 700 căn hộ của dự án đã có người đặt mua; giá cả dao động từ 125.000-500.000 đôla Mỹ mỗi căn.
Theo các nhà kinh doanh bất động sản, điểm hấp dẫn các nhà đầu tư Trung Quốc chính là quan hệ gần gũi giữa hai nước, được tăng cường trong nhiều chuyến viếng thăm Bắc Kinh của Thủ tướng Hun Sen và chuyến thăm Phnôm Pênh cuối năm ngoái của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trong chuyến thăm Bắc Kinh tuần trước, ông Hun Sen đã được nước chủ nhà cam kết 7 tỷ đôla vốn đầu tư từ các doanh nghiệp quốc doanh nước này để xây dựng một đường cao tốc, một thành phố vệ tinh của Phnôm Pênh và triển khai nhiều dự án khác về giáo dục, giải trí, ngân hàng. Chưa rõ các dự án này là dự án cũ hay mới đề ra nhưng dù sao cam kết cũng cho thấy xu hướng đầu tư của Trung Quốc vào Campuchia đang tăng tốc; và doanh nghiệp đang đi theo những ngọn cờ mà Trung Quốc đã cắm trên đất Campuchia.
Những bức ảnh chụp Thủ tướng Hun Sen và Chủ tịch Tập được trình bày nổi bật trong cuốn tài liệu bóng loáng phát cho khách hàng tới thăm phòng tiếp thị của Công ty bất động sản Prince ở Phnôm Pênh – doanh nghiệp đã khởi công xây dựng ở Sihanoukville hai dự án có tổng vốn đến 1 tỉ đô la Mỹ. “Đây là vị trí cốt lõi của sáng kiến “Nhất lộ, nhất đới”, Giám đốc tiếp thị của công ty, ông Hồ Thiên Lộc, khoe khoang.
Từ cảng Sihanoukville, chỉ chạy xe một quãng ngắn là đến đặc khu kinh tế của thành phố, nơi có 90% trong số 110 doanh nghiệp đang hoạt động là công ty Trung Quốc; họ được miễn hoàn toàn thuế xuất nhập khẩu và được miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp.
Được biết Trung Quốc cũng sẽ xây dựng đường cao tốc 4 làn xe nối thành phố với thủ đô Phnôm Pênh, mở rộng sân bay Sihanoukville, nơi mà 70% số chuyến bay quốc tế là bay tới các thành phố Trung Quốc.
Từ kinh tế tới chính trị
Mặc dù Sihanoukville là tiêu điểm của đầu tư Trung Quốc tại Campuchia, nhưng làn sóng Trung Quốc không dừng ở đó.
Trong lĩnh vực du lịch, khách Trung Quốc đến Campuchia nhiều hơn bất cứ nước nào; trong bảy tháng đầu năm nay đã có hơn 635.000 lượt người, chiếm 20% tổng số du khách đến đất nước Chùa Tháp. Campuchia hy vọng sẽ đón tiếp 2 triệu du khách Trung Quốc vào năm 2020.
Trong giai đoạn 2012-2016, vốn đầu tư của Trung Quốc vào Campuchia là 4 tỷ đôla Mỹ, gấp 30 lần vốn đầu tư từ Mỹ; khoản viện trợ từ Trung Quốc 265 triệu đôla năm ngoái đã cao hơn hai lần so với viện trợ của Nhật Bản, hơn 4 lần so với viện trợ của Mỹ.
Các đập thủy điện của Trung Quốc cung cấp phần lớn điện năng mà Campuchia sử dụng, một phần ba các nhà máy dệt may – mặt hàng xuất khẩu quan trọng nhất của Campuchia – là của các nhà đầu tư Trung Quốc.
Gần một nửa trong số 5,8 tỷ đôla nợ nước ngoài của Campuchia là vay từ Trung Quốc, cao hơn nhiều lần so với bất kỳ quốc gia nào.
Dòng tiền Trung Quốc đổ vào Sihanoukville đem lại vận đỏ bất ngờ cho các chủ đất: một chủ khách sạn kể cho phóng viên Reuters nghe chuyện người Trung Quốc đã trả gấp đôi mức giá mà ông yêu cầu để thuê toàn bộ khách sạn của ông cho nhân viên sòng bài cư trú; và thế là ông không cần phải làm việc nữa.
Vận đỏ với người này cũng có thể là ác mộng của người khác. Khách du lịch phương Tây từ nay ngậm ngùi rời bỏ Sihanoukville, bởi vì du khách Trung Quốc sẵn sàng bỏ ra nhiều tiền hơn để có được các dịch vụ mà họ đang hưởng. Một số doanh nghiệp người địa phương Campuchia cũng không sung sướng gì hơn. Thim Sothea, chủ Công ty Bất động sản Sihanoukville Property, phải tạm thời giao tiếp với khách hàng trong quán cà phê sau khi chủ đất đuổi doanh nghiệp của ông đi, lấy lại mặt bằng cho một công ty Trung Quốc thuê với giá gấp đôi.
“Ở đây đang biến thành một thành phố Trung Quốc. Đó là điều tốt cho người giàu – những người có khách sạn và bất động sản; nhưng không phải ai cũng được hưởng lợi”, ông Thim Sothea nói.
Doanh nhân Trung Quốc như lão Tề tất nhiên là được lợi nhiều nhất; lão đã lên kế hoạch mở thêm một nhà hàng nữa, ngay trên bờ biển.
Theo TBKTSG/Reuters
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này