09:19 - 04/07/2019
Dệt may Việt Nam hội nhập trong thế khó
Việt Nam ký được EVFTA, dệt may và da giày là hai mặt hàng được đánh giá hưởng lợi lớn nhất.
Tuy nhiên, việc phụ thuộc phần lớn nguyên liệu nhập khẩu và những hạn chế trong đầu tư công nghệ, thiếu hụt lao động… sẽ cản trở đáng kể nhóm ngành này gia tăng thị phần xuất khẩu.
Nghịch lý
Theo tổng cục Hải quan, sản xuất hàng may mặc của Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị hàng may mặc toàn cầu chủ yếu ở công đoạn gia công, chiếm 65% thị phần. Vải nguyên liệu phải nhập khẩu trong năm qua chiếm tỷ trọng cao nhất (gần 60% giá trị nhập khẩu). Điểm nghẽn của ngành dệt may là nguồn nguyên liệu đầu vào ngành sợi là bông và xơ đều phải nhập khẩu (99% bông và 100% xơ).
Nghịch lý trong ngành dệt may là 2/3 sản lượng sợi để xuất khẩu, trong khi các doanh nghiệp phải nhập khẩu 66% vải từ xơ sợi. Trong khi đó ngành vải, từ khâu nhuộm hoàn tất, do thiếu máy móc, công nghệ và chi phí cao trong việc giải quyết ô nhiễm nguồn nước, nên rất khó phát triển. Nếu muốn giữ và phát triển thị phần, cần có cái nhìn đầy đủ hơn về bức tranh ngành dệt may, theo chuỗi sản xuất từ “thượng nguồn” đến “hạ nguồn”, từ nguyên liệu thô, xơ, sợi, vải đến cuối cùng là hàng may mặc, theo ông Nguyễn Thái Hùng, phó chủ tịch hiệp hội Dệt may Việt Nam.
Khi CPTPP có hiệu lực, Việt Nam phải có nguồn cung nguyên phụ liệu từ trong nước hoặc nội khối. Ông Hùng cho rằng, ngành dệt may dịch chuyển ra khỏi các thành phố lớn về nông thôn, tăng nguồn lực kinh tế, cùng giải quyết vấn đề xã hội với địa phương, cần có cái nhìn
đúng đắn từ các nhà hoạch định chính sách
Trong cuộc thương chiến Mỹ – Trung, nhiều đơn hàng dịch chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam, nhưng ngành dệt may sẽ làm gì để giữ và gia tăng thị phần khi 50% nguyên phụ liệu phải nhập?
“Vướng mắc do thiếu chiến lược nên không bật được thế mạnh, không khắc phục được điểm yếu, không khai thác hết cơ hội, không đủ lực vượt qua thách thức… mà còn ở chỗ con người đang bị điều khiển bởi các nhà đầu tư như thế nào”, ông Nguyễn Thái Hùng nhận xét.
Chiến lược
Dự thảo chiến lược ngành dệt may Việt Nam được các chuyên gia hàng đầu soạn thảo và gởi tới hiệp hội Dệt may Việt Nam, nói về thế mạnh của cuộc công nghiệp 4.0 ứng dụng trong ngành dệt may, gắn tự động hoá công đoạn kéo sợi, dệt; ứng dụng công nghệ nhận dạng tần số sóng vô tuyến (RFID), các thiết bị cảm biến để thu thập và lưu giữ thông tin, hệ thống điều hành MES (Manufacturing Execution Systems) và quản lý nguồn nhân lực ERP (Enterprise Resource Planning)… tạo cơ hội cho sự ra đời “Fast Fashion” và phát triển ngành dệt may sạch hơn, tinh gọn hơn.
Nhưng thực ra tới giờ phút này, không có nhà máy nào trong ngành dệt may Việt Nam đạt tiêu chuẩn công nghệ 4.0. Việt Nam chưa có công ty may nào đạt doanh thu tới 1 tỷ USD/năm. Dẫn đầu là Việt Tiến chỉ có 700 triệu USD/năm, An Phước cũng chỉ 500 triệu USD. Một nhà máy được đầu tư thiết bị tự động hoá ở Bến Tre, nhưng phụ thuộc vào đơn đặt hàng từ các tập đoàn nước ngoài. Nếu đem công nghệ 4.0 về Việt Nam, chưa chắc có người sử dụng hết công suất, vì hiện nay không có trường đào tạo, không có quy trình nguyên liệu đầu vô – đầu ra, liên hoàn với nhau; và quan trọng ai đặt hàng hay tự động hoá để nhận hàng gia công?
“Nói ứng dụng công nghệ 4.0, có tiền là làm được, thì ngành dệt may chưa thể vì phải có chính sách, phải có con người được đào tạo mới làm được”. Ông Hùng cho biết: Trung Quốc cũng chỉ có một nhà máy ứng dụng công nghệ 4.0 ở Quảng Châu, chủ yếu là dệt kim.
“Ngành dệt may cần chiến lược đột phá, chứ không cần sự lặp lại những tờ trình cũ trước đây, những quan điểm cũ, không nắm bắt tình hình mới phát sinh trên thế giới, không thể cứ mở miệng là nói cách mạng 4.0, công nghệ số, sản xuất thông minh; mà không biết những thứ đó có thể đặt vào đâu? Thay đổi cục diện và toàn cục như thế nào?”, ông Nguyễn Thái Hùng đúc kết.
Năm 2018, ngành dệt may Việt Nam đạt kim ngạch xuất khẩu trên 36 tỷ USD, tăng 16,01% so với năm 2017. Đó là mức tăng cao nhất trong ba năm, kể từ 2015 tới nay, theo hiệp hội Dệt may Việt Nam. Trong lúc hàng dệt may xuất khẩu của Trung Quốc tại thị trường Mỹ có dấu hiệu giảm dần, thì hàng Việt Nam vào Mỹ đã tăng lên. Hiệp hội Dệt may Mỹ (OTEXA) cho biết: Việt Nam là nhà xuất khẩu hàng dệt may lớn thứ hai tại Mỹ, với thị phần chiếm 13,2% tổng giá trị nhập khẩu của Mỹ.
Năm 2017, theo hiệp hội Dệt may Việt Nam, ngành dệt may cả nước có khoảng 6.000 doanh nghiệp, trong đó 5.101 doanh nghiệp chuyên gia công hàng may mặc, chiếm 85%. Số lượng doanh nghiệp sản xuất vải, nhuộm là 780 doanh nghiệp, chiếm 13%.Số lượng sản xuất chế biến xơ, sợi là 119 doanh nghiệp, chiếm 2%.
Hoàng Lan (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này