11:03 - 22/09/2017
Đồng hồ mặt trời ở Hồng thành
Hồng thành Jaipur, điểm đến quen thuộc trong Tam giác vàng du lịch nổi tiếng cùng với New Delhi – Agra (Taj Mahal), giờ còn thêm danh giá khi được bình chọn trong danh sách 25 thành phố lãng mạn nhất thế giới.
Tuy nhiên, rất lạ khi trong cái thành miên man cung điện đền đài xưa cổ với sắc hồng lãng mạn đó, UNESCO chỉ chọn và vinh danh Di sản văn hoá thế giới cái góc khoa học khô cứng nhất – đài thiên văn Jantar Mantar.
Lãng mạn đâu chỉ mỗi sắc hồng
Nói đến những thành phố lãng mạn, thường người ta nghĩ đến Paris, Venice… Trong khi đó, có thể dễ dàng đọc không ít những ta thán, nhất là của người Việt về xứ Ấn bụi mịt mù, phân bò, rác thải rải khắp nơi. Thế nhưng theo Forbes, The Independence… trong bảng xếp hạng của du khách, thành Jaipur miền Tây Bắc Ấn đã vinh dự sánh cùng các miền mỹ miều Âu Mỹ trong danh sách 25 thành phố lãng mạn nhất thế giới năm 2017. Cũng nên nói thêm là cả châu Á mênh mang chỉ có thêm một thành phố khác lọt vào danh sách này. Mà tiếng tăm cố đô Kyoto xứ Phù Tang thì khỏi phải bàn.
Hình thành năm 1726, với hai loại khí hậu bán hoang mạc và sa mạc, Jaipur không lung linh sông hồ, mượt mà cỏ hoa. Bù lại, đây là một trong những thành phố cổ đầu tiên xứ Ấn xây dựng khoa học, quy hoạch đường phố ngăn nắp dưới chỉ đạo tài hoa của quốc vương Sawai Jai Singh II. Jaipur được chọn làm kinh đô khi các cố đô trước không dự tính đúng nguồn nước khi phát triển lớn mạnh phải dời đi. Để lại trường thành oai tráng, pháo đài hùng vĩ, cung vàng điện ngọc chơi vơi giữa gió cát, những điểm nhấn khá mạnh đưa Jaipur vô bảng xếp hạng.
Còn sắc hồng có lẽ chỉ hỗ trợ thêm tý. Thiếu gì những Thanh thành, Bạch thành, Xích thành… ở Ấn Độ, cũng như nhiều nước khác không lọt vào danh sách. Được vôi ve rực rỡ chào đón cuộc viếng thăm của hoàng tử xứ Wales năm 1876 rồi sau đó thấy được được nên giữ luôn, chứ Jaipur còn nổi tiếng với nhiều công trình xưa đẹp lãng mạn từ kiến trúc đến những huyền thoại phố phường theo sau.
Ngoài cố cung diễm lệ với vài kiến trúc thạch anh tinh xảo không thể nhuộm hồng nhấn nhá nét, những lâu đài Jah Mahal, Hawa Hahal, pháo đài cổ Nahargarh, Jaigarh, vườn thượng uyển Vidyadhar, Sisodia Rani, lăng tẩm Gaitore, đền xưa Lakshmi Narayan, Govind Devji… rải rác khắp Jaipur. Những công trình đẹp còn tặng thêm mấy câu chuyện thú vị. Như Lâu đài gió Hawa Mahal với chuyện hậu cung, những tiếng thở dài hoà trong tiếng gió tỉ tê qua 953 ô cửa sổ bí mật. Hay chuyện quốc vương cho dát đá bán quý, thuỷ tinh lên trần trong cố cung Amber tạo hình ảnh bầu trời, trăng sao làm vơi đi nhớ nhung cuộc sống thiên nhiên ngày cũ của phi tần mỹ nữ… Làm tăng thêm giá trị, nét hấp dẫn, sự lãng mạn để đưa Jaipur lên ngôi.
Tưởng rằng khô cứng, nhưng không
Giữa Hồng thành kiến trúc đa nét, nhưng chỉ mỗi đài thiên văn Jantar Mantar lên ngôi Di sản văn hoá thế giới. Thực ra, nghe cái tên và công năng có vẻ khô cứng, vài kiến trúc ở đây vẫn mang nhiều nét mềm mại duyên dáng, như cái vũ trụ bao la mà nó có nhiệm vụ theo dõi – cho đến tận giờ.
Hoàn thành năm 1734, Jantar Mantar không phải là đài thiên văn cổ duy nhất trên đất Ấn. Cả thảy năm đài, trong đó công trình tại New Delhi cũng khá nổi tiếng. Rất thú vị, cả năm đài đều được xây bởi vua Sawai Jai Singh II. Nhưng trong đó chỉ mỗi Jantar Mantar của Jaipur được UNESCO vinh danh, khi sở hữu chiếc đồng hồ mặt trời bằng đá lớn nhất thế giới và độ chính xác của các thiết bị khác.
Rộng 18.700m2, đài Jantar Mantar xây dựng từ các nguồn nguyên liệu địa phương, đá, thạch anh, vôi vữa. Hư hại khá nhiều, nhưng với sự phục dựng chi tiết kỹ lưỡng cũng như được giữ gìn cẩn thận sau đó, chúng là công trình được duy trì hiện trạng tốt nhất trong năm đài thiên văn cổ xứ này. Thêm một lý do chúng được vinh danh.
19 thiết bị xây dựng dựa vào văn bản Hindu cổ tiếng Phạn cho thấy sự tài hoa của người xưa. Các nguyên lý đó có trong văn bản từ thế kỷ 5, thế kỷ 11… cũng như các thuật ngữ thiên văn từ bộ kinh Vệ Đà xưa cổ. Lý thuyết là một việc, điều thú vị là kết quả có thể quan sát chỉ với mắt thường. Khó có thể kể hết trong phạm vi ngắn, nhưng nhìn Vrihat Samrat Yantra, đồng hồ mặt trời, chỉ như một tam giác vuông cao 27m với cạnh huyền là những bậc thang, vắt duyên qua cung bán nguyệt, mà chỉ cần nhìn bóng nắng đổ tới đâu là biết giờ tới đó, chính xác từng giây mới thấy nể phục. Lạ thay, những công trình, thiết bị khoa học có vẻ khô cứng này lại lọt vào mắt xanh các nghệ sĩ. Bộ phim Holywood The Fall, vài tranh bìa sách, CD ca nhạc nội địa và quốc tế… đã chọn Jantar Mantar làm bối cảnh.
Lang thang phố thị hồng hồng hóng hớt những câu chuyện lãng mạn, ghé vô Jantar Mantar tìm hiểu chút về khoa học xưa, về thiên văn cổ… càng thấy thích hơn Jaipur. Xa nhau cũng đã lâu, sao vẫn nhớ hoài những ngày tươi đẹp đó!
bài, ảnh Thái Hoãn
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này