09:34 - 30/01/2016
Cuộc sống thường ngày ở vùng tâm chấn Zika
Chị Santos chưa bao giờ được chẩn đoán nhiễm Zika, nhưng chị nguyền rủa con virus đã lây nhiễm cho con trai chị và những thiệt hại khủng khiếp nó gây ra cho cuộc sống của chị.
Mang thai ở tháng thứ năm, Daniele Ferreira dos Santos bị sốt cao và nổi những vết đỏ tấy trên da. Rồi chị sớm hồi phục. Những nhiều tuần lễ sau, khi chị đi khám thai trước khi sinh, chị biết được một tin khủng khiếp: đứa bé chị đang mang thai dường như bị chấn thương não nghiêm trọng.
Khi Juan Pedro Campos dos Santos chào đời vào tháng 12, vòng đầu của bé chỉ có 25,4cm, nhỏ hơn bình thường khoảng 20%.
Chị Santos chưa bao giờ được chẩn đoán nhiễm Zika, nhưng chị nguyền rủa con virus đã lây nhiễm cho con trai chị và những thiệt hại khủng khiếp nó gây ra cho cuộc sống của chị. Sống ở Recife bang Pernambuco ở miền đông bắc, chị trở thành tâm chấn của dịch Zika bùng phát, và Pedro là một trong 4.000 ca nghi bị mắc bệnh đầu teo có liên quan đến virus, mặc dầu đến nay chưa có mối liên quan nào được chứng minh.
Hầu như từ lúc sinh, Pedro khóc suốt, cũng y như nhiều em bé đầu teo khác. Bé chỉ nín một vài tiếng đồng hồ khi ngủ. Trong những giờ quý báu đó, Santos đặt những ngón tay vào ngực bé để bé có cái gì đó mà nắm. Không làm như vậy, bé sẽ cào chính mình và thức giấc.
Chồng chị không chịu nổi khi bé khóc hoài, làm anh không xem tivi được, chị kể. Anh ấy cũng rất buồn khi có một đứa con tật nguyền.
Nên một vài tuần sau khi Pedro về đến nhà, cha bé bỏ đi khỏi. Anh đi mang theo cái tivi màn hình phẳng, vật quý giá nhất của căn nhà nhỏ.
Xuất phát từ châu Phi, Zica lan sang châu Á và lần đầu tiên được ghi nhận ở Brazil hồi giữa năm ngoái. Nhiều người cho là virus được du nhập vào nước này bởi du khách trong mùa World Cup 2014.
Từ đó virus lây lan như đám cháy khắp miền đông bắc vốn nghèo khổ, nóng bức và quanh năm bị lây nhiễm bệnh bởi muỗi Aedes aegypti – loài muỗi truyền nhiễm cả sốt xuất huyết và chikugunya.
Mặc dầu Tổ chức y tế thế giới khuyên can rất, rất đừng nên đến Brazil trong năm tới, các quan chức hiện nay lo lắng rằng việc Zika lây lan nhanh có thể cản trở người hâm mộ thể thao và vận động viên tham dự Thế vận hội Olympic trong năm tới.
“Nói theo cách nào đó, đây là tâm bão hoàn hảo,” TS Albert Ko, giáo sư dịch tễ học khoa sức khỏe cộng đồng Đại học Yale. Theo ông, vùng này ít ra là một trong những điểm đầu tiên phát bệnh.
“Đó có thể là một trong những nơi xảy ra bệnh. Ở Brazil, tỷ lệ lây nhiễm bởi muỗi cao nhất ở miền đông bắc vì các lý do thời tiết và kinh tế xã hội. Nên có thể nói bệnh xuất phát từ đấy,” TS Ko nhận định.
Muỗi từ lâu đã là một phần tất yếu của cuộc sống gia đình Santos và các láng giềng của chị trong khi ổ chuột khu phố Apipucos ở Recife, nơi nước thải chảy trong cống, nước mưa từ các trận mưa to trong thành phố xích đạo đọng thành những vũng hôi hám, và các bờ ao tù gần đó đầy rác.
Mỗi một chai nước ngọt, hủ yaourt và hộp bơ thực vật đều là nơi lý tưởng cho muỗi Aedes trú ẩn. “Muỗi bay đầy dẫy ở Recife. Nếu tôi không gặp chúng ở đây thì cũng đụng chúng ở chỗ làm,” Santos nói. Cô hiện đang làm nhân viên lễ tân. “Chúng tôi ai cũng biết nguy cơ mắc bệnh do muỗi truyền nhiễm là rất cao.”
Nhưng chuyện này không phải lúc nào cũng vậy. Brazil đã từng thành công trong việc diệt muỗi Aedes – loại muỗi mau thích nghi với người, sống trong các căn hộ và có thể sinh sản trong một nắp chai nước tù đọng.
Các nỗ lực diệt muỗi quy mô lớn vào những năm 1940 và 1950 cho phép nước này công bố thoát nạn muỗi vào năm 1958, nhưng rồi nhiều thập niên sau, muỗi trở lại, từ từ lan tràn đến từ các nước lân cận và tìm thấy nơi sinh sản lý tưởng ở những thành phố ngổn ngang và lộn xộn của Brazil, với các hệ thống nước uống hạn chế và rác thu dọn kém.
“Do phân phối nước không đều đặn, nhiều người, nhất là ở những khu nghèo, chứa nước trong các bồn, tạo ra môi sinh lý tưởng cho muỗi,” TS Ceuci Nune, một chuyên gia bệnh truyền nhiễm ở bệnh viện Couto Maia tại thành phố Salvador miền đông bắc. “Rồi còn phải kể tới rác không được thu lượm.”
Nunes cho rằng thái độ ‘thây kệ’ của các quan chức trong việc diệt muỗi cũng tạo điều kiện cho bầy muỗi tăng nhanh, dẫn đến con số ca sốt xuất huyết cao kỷ lục trong mấy năm qua.
“Chuyện diệt muỗi bị xem nhẹ cũng như nhiều thành phố không có những biện pháp diệt muỗi thích hợp,” bà nói.
Đối mặt với cuộc khủng hoảng y tế cộng đồng đang phát triển theo hình xoắn ốc, tổng thống Dilma Roussef đã tuyên chiến với muỗi Aedes, với lời hứa triển khai 220.000 binh linh đến từng nhà giúp giáo dục người dân làm thế nào để ngăn ngừa muỗi sanh sôi.
Tuy nhiên, các quan chức ở vùng tâm chấn của cơn khủng hoảng e ngại rằng công bố của bà Ruosseff có thể là sáo rỗng.
Phụ trách y tế của Recife, Jailson Correia, một chuyên gia bệnh truyền nhiễm, cho biết thành phố đã xin chính phủ liên bang 7 triệu USD để chi cho các chương trình diệt muỗi từ hồi tháng 11 khi mà mối liên quan giữa Zika và bệnh đầu teo nổi lên. Mãi đến tháng giêng tiền mới đến, ông nói, nhưng chỉ có 300.000USD.
Các nhà nghiên cứu trong khu vực cũng tìm hiểu xem liệu một loại muỗi đặc hữu đối với miền đông bắc Brazil cũng có thể là vật mang Zika hay không, nếu quả như vậy, liệu có phải cũng chính chúng gây ra bệnh đầu teo hay không.
Vật mang virus West Nile, muỗi Culex quinquefasciatus phổ biến gấp 20 lần ở khu vực so với muỗi Aedes, cũng có thể giải thích mật độ bùng phát Zika ở đó.
Nếu giả thuyết là đúng, việc khống chế Zika lây lan có thể khó khăn hơn chúng ta nghĩ, Constancia Ayres, một nhà nghiên cứu ở Viện Fiocruz tại Recife, nhận định.
“Nếu quả là vậy, vấn đề trở nên phức tạp hơn. Phải có một hệ thống vệ sinh phù hợp mới có tác dụng,” bà nói. “Muỗi Culex sinh sản trong các vùng nước dơ, không giống muỗi Aedes.”
Vào lúc này, cách tốt nhất để không bị lây nhiễm là tránh bị muỗi cắn – một đòi hỏi cao ở Recife, nơi mà mối lo về các hậu quả của Zika đang làm mọi người hoảng loạn chạy tìm thuốc diệt muỗi. Nhu cầu điên cuồng đã đẩy giá sản phẩm vuột khỏi tay tầng lớp bình dân.
Tại sân bay Recife, một chai thuốc trừ muỗi giá 8USD – cả một tài sản ở một nơi mà thu nhập hộ gia đình chỉ khoảng 160USD/tháng, theo cơ quan thống kê IBGE.
Chính phủ Brazil hiện nay đang cam kết phát thuốc trừ muỗi đến tận tay phụ nữ có thai, nhưng động tác được kể là quá ít và quá muộn màng đối với các bà mẹ có con mắc chứng đầu nhỏ.
Khởi Thức (Theo Daily Mail)
Thế Giới Tiếp Thị
Có thể bạn quan tâm
Givral tạm ngưng kinh doanh bánh su kem sau vụ ngộ độc ở Thủ Đức
Xác định ung thư di căn bằng độ dính tế bào
Pháp phát hiện biến thể SARS-CoV-2 mới với 46 đột biến
CHDC Congo: Hơn 500 người chết trong đợt bùng phát Ebola mới nhất
Diễn đàn: Tập thói quen ăn uống đúng cách
Tags:Zika
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này