09:53 - 25/06/2017
Cuba đối mặt với sự thay đổi chính sách của Mỹ
Tổng thống Mỹ Donald Trump tuần trước đã dội gáo nước lạnh vào mối quan hệ vừa ấm lên giữa Mỹ và Cuba, khi tuyên bố bãi bỏ nhiều chính sách được thiết lập dưới thời cựu Tổng thống Obama.
Ông Trump cho rằng những thay đổi này là để làm lợi cho người dân Cuba, nhưng giới phân tích cho rằng người dân chính là “nạn nhân” bị thiệt hại nhất.
Hạn chế đi lại
Yasser González, 31 tuổi là một kỹ sư phần mềm ở thủ đô Havana. Kể từ khi Mỹ và Cuba nối lại quan hệ ngoại giao (tháng 12/2014), anh quyết định chuyển sang làm hướng dẫn viên du lịch. González tự thiết kế tour tham quan bằng xe đạp và cứ mỗi chuyến đi kéo dài khoảng 9 tiếng, anh có thể thu được 700 đôla Mỹ. Đây là một khoản tiền khá hậu hĩ, tại một quốc gia có mức lương trung bình chỉ khoảng hơn 20 đôla Mỹ/tháng.
González phấn khởi so sánh sự bùng phát làn sóng du khách đến từ Mỹ giống như “cuộc cách mạng Cuba lần thứ hai”.
“Phần lớn khách hàng của tôi là người Mỹ”, anh nói với tờ The New York Times. “Tôi tiếp thị và bán sản phẩm của chính mình. Tôi hoàn toàn kiểm soát được công việc”.
Những giấc mơ kinh doanh như vậy chính là sự thay đổi mà chính quyền của cựu Tổng thống Barack Obama đã tạo ra khi chính thức mở rộng quan hệ với Cuba vào năm 2014. Nhưng giờ đây, nhiều người Cuba lo ngại rằng, những thay đổi này có thể bị đe dọa nếu Tổng thống D.Trump đảo ngược chính sách ngoại giao với Cuba của người tiền nhiệm.
Tuần trước, Tổng thống D.Trump đã gọi chính sách của Mỹ với Cuba hiện nay là “một chiều” và ông tuyên bố siết chặt các quy định về đi lại, chấm dứt mọi hoạt động giao lưu nhân dân và chỉ cho phép đi thăm thân nhân, nghiêm cấm công dân Mỹ làm ăn với các doanh nghiệp quan hệ với quân đội Cuba.
Ông Trump vẫn giữ một số nội dung trong chính sách cũ như duy trì các tuyến đường vận tải biển và hàng không giữa hai nước, song yêu cầu các công dân Mỹ muốn tới Cuba phải đi theo nhóm và tuân theo những quy định nghiêm ngặt hơn, thông qua các công ty lữ hành được cấp phép.
Tổng thống Trump cho rằng, việc điều chỉnh chính sách với Cuba là vì “lợi ích then chốt của an ninh quốc gia và để bày tỏ sự đoàn kết với người dân Cuba”. Theo ông, người dân Cuba mới là đối tượng xứng đáng được hưởng những lợi ích từ việc Washington tăng cường quan hệ với La Habana, chứ không phải quân đội Cuba và các công ty trực thuộc.
Nhưng, nhiều người Cuba cho rằng nạn nhân bị ảnh hưởng nặng nhất của quyết định này không phải là nhà nước, mà là người dân, các nhóm doanh nhân nhỏ vừa mới nhen nhóm hình thành, đang trên đà phát triển.
Carlos Alzugaray, cựu quan chức ngoại giao Cuba tại Havana, bình luận: “Mỹ áp dụng trở lại những chính sách đã từng thất bại. Thất bại ở chỗ, Mỹ muốn bằng cách trừng phạt Cuba và người dân Cuba để tạo ra một sự thay đổi chế độ. Song đó là cách suy nghĩ xưa cũ, và không phát huy tác dụng”.
Ảnh hưởng tới người dân
Sau hơn hai năm kể từ khi bình thường hóa quan hệ, hàng trăm ngàn du khách Mỹ đã tới Cuba, đưa một lượng lớn tiền mặt vào một nền kinh tế mà từ lâu đã thiếu ngoại tệ.
Theo chính sách mới của Nhà Trắng, người Mỹ sẽ bị hạn chế tiêu tiền vào các doanh nghiệp do quân đội kiểm soát, trong đó có những nhà hàng và khách sạn. Tuy nhiên, khu vực tư nhân của Cuba cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Để đáp ứng nhu cầu phục vụ làn sóng du khách Mỹ, nhiều nhà hàng, khách sạn tư nhân đã mọc lên tại Cuba. Nhiều người Mỹ cũng thích lưu trú trong những ngôi nhà của dân, thông qua các dịch vụ cho thuê phòng như Airbnb, thay vì lưu trú trong các khách sạn nhà nước.
Trước đây, người Mỹ được tự tổ chức các chuyến đi Cuba vì mục đích văn hóa hoặc giáo dục mà không cần sự cho phép đặc biệt của Chính phủ Mỹ và không cần qua công ty lữ hành. Nhưng giờ đây các hoạt động giao lưu nhân dân như vậy đã bị hạn chế. Điều này dự kiến sẽ làm tăng chi phí đi Cuba và làm giảm đáng kể số lượng du khách Mỹ.
Nhiều người Cuba tin rằng, chính sách mới của Tổng thống Trump sẽ làm tổn thương những người mà ông cho rằng cần giúp đỡ. Đó chính là những người dân Cuba phải vật lộn trong một nền kinh tế còn nhiều khó khăn.
Marla Recio, người mở một công ty tổ chức sự kiện để đáp ứng nhu cầu của du khách Mỹ, cho hay không phải chỉ những người có nhà cho thuê hoặc có một vài hoạt động kinh doanh nhằm vào khách Mỹ như tôi bị ảnh hưởng bởi chính sách mới. Ngay cả những người mở quán cà phê nhỏ, hay sở hữu cửa hàng thẩm mỹ mà khách chủ yếu là người Cuba, cũng bị tác động.
Rafaelito Fiterre, 22 tuổi, học ngành du lịch tại Đại học Havana, cho biết: “Ông Trump là một doanh nhân, vì vậy lẽ ra ông nên hiểu rằng việc đảo ngược các chính sách mới sẽ là điều tồi tệ đối với hoạt động kinh doanh”.
Các chuyên gia cho rằng, sẽ rất khó để thực thi một chính sách nhằm vào quân đội Cuba mà không ảnh hưởng đến người dân.
“Mặc dù tôi hiểu và thông cảm với lập luận rằng khi bạn đi du lịch và ở lại trong một khách sạn của Cuba, bạn sẽ làm giàu cho quân đội, nhưng đó không đơn giản như vậy”, Christopher Sabatini, giảng viên Đại học Columbia, Mỹ, nói. Theo ông, ngoài những khoản tiền trả cho khách sạn nhà nước, thì đồng đô la của du khách cũng tạo ra những không gian chính trị và kinh tế khác đối với các nhà hàng tư nhân, các cửa hàng nhỏ. “Họ cũng sẽ bị ảnh hưởng”, ông Christopher cho hay.
Theo số liệu của Chính phủ Cuba, trong năm 2016, đã có 614.433 người Mỹ tới Cuba, trong đó có 329.496 người gốc Cuba và 284.937 người Mỹ khá giả. Tới đây, mặc dù sự hạn chế đi lại không áp dụng cho người Mỹ gốc Cuba, nhưng những hạn chế về chi tiêu tại các doanh nghiệp do quân đội Cuba kiểm soát được áp dụng cho tất cả người Mỹ.
“Bộ Ngoại giao sẽ phải in ra một bản đồ chỉ dẫn nơi nào mọi người có thể tới và không thể đến?”, John Kavulich, Chủ tịch Hội đồng Thương mại và Kinh tế Mỹ – Cuba, thắc mắc.
Các nhà phân tích cho rằng, tác động của chính sách mới đối với các doanh nghiệp Mỹ cũng không nhỏ. Hiện các hãng hàng không từ Mỹ đang tranh nhau để thực hiện các chuyến bay hàng ngày tới Cuba. Công ty Starwood Hotels & Resorts vừa ký hợp đồng cải tạo và quản lý ba khách sạn ở Havana. Công ty khởi nghiệp Airbnb cũng đã nhanh chân thâm nhập sâu vào thị trường, cung cấp hơn 22.000 địa chỉ lưu trú trên cả nước và đã cung cấp chỗ ở cho nửa triệu khách.
Tại Havana, các đường phố tràn ngập sự hiện diện của du khách Mỹ. Nhiều người Mỹ cho biết họ mong muốn được nhìn thấy và cảm nhận đất nước Cuba trước khi nó thay đổi và trở nên giống bất kỳ điểm đến nào khác của vùng Caribbean.
Những người Mỹ lớn tuổi, các nhà thiết kế thời trang ở Brooklyn và nhiều du khách sẵn sàng trả giá cao để được ở trong những căn nhà cũ dọc trên những đại lộ của thủ đô Havana. Nhu cầu này khiến cho nhiều nơi đã tăng gấp đôi giá phòng, ngay cả trong mùa thấp điểm du lịch và nắng nóng.
Mặc dù nhiều người Cuba có thể cảm thấy bị tổn thương bởi sự thay đổi trong chính sách của Mỹ, nhưng cách này hay cách khác, họ sẽ nhanh chóng thích nghi. Alberto González, 38 tuổi, một kỹ sư hóa học hiện đang lái xe taxi, cho biết ông cảm nhận rõ những lợi ích mà du khách Mỹ mang lại khi làn sóng du lịch tràn vào đất nước mình. Nhưng ông cũng hiểu được tính chất không ổn định của chính trị quốc tế và cơ hội ở Cuba.
“Tôi từng làm lái xe theo tuyến cố định, chủ yếu phục vụ khách nội địa, với mức giá chỉ 0,5 đô la mỗi khách. Bây giờ, kể từ khi có nhiều khách du lịch, đa số là người Mỹ, tôi có thể lái tới những địa chỉ theo yêu cầu và thu được nhiều tiền hơn. Nhưng tôi không bao giờ dựa dẫm vào một thị trường bong bóng. Tôi cũng chưa bao giờ hưởng thụ sự thoải mái đó. Nếu ngày hôm sau, người Mỹ đột nhiên biến mất, thì tôi vẫn sẽ ổn thôi”.
“Người Cuba chúng tôi luôn luôn ổn”, ông nói.
Theo TBKTSG/The New York Times
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này