20:04 - 12/01/2017
‘Hội chứng trái tim tan vỡ’
Nhiều fan điện ảnh cuối năm 2016 sốc nặng trước hai cái chết cách nhau một ngày của Carrie Fisher – nàng công chúa Leia xinh đẹp trong loạt phim Star Wars, và mẹ cô – huyền thoại Hollywood Debbie Reynolds.
Hai cái chết được cho do bệnh tim mạch, trong đó trường hợp Reynolds nhiều khả năng là do “hội chứng trái tim tan vỡ”!
Thủ phạm là đau khổ cực độ
Năm 1986, một phụ nữ 44 tuổi nhập viện bệnh viện đa khoa Massachusetts (Hoa Kỳ) vì cơn đau ngực khủng khiếp lan ra tay trái, triệu chứng kinh điển của nhồi máu cơ tim. Nhưng các phương pháp cận lâm sàng sau đó lại không phát hiện bất kỳ cục máu đông nào trong mạch vành nuôi tim. Mô tả trường hợp kỳ lạ này trong tạp chí New England Journal of Medicine, hai bác sĩ Thomas Ryan và John Fallon gợi ý bệnh nhân bị tổn thương tim do yếu tố cảm xúc, bởi vài ngày trước đó bệnh nhân hay tin đứa con trai 17 tuổi của mình tự tử chết.
Ca bệnh trên không gây chú ý mấy vì giới chuyên môn không tin vào chuyện cảm xúc gây ra bệnh tim. Nhưng những quan sát sau đó dần xác nhận mối liên hệ này là có thật. Năm 1995, một nhóm nghiên cứu nhận thấy số người Israel chết do bệnh tim vào ngày 18/1/1991 nhiều hơn bất kỳ ngày nào trong hai tháng trước và sau thời điểm đó. Và họ thấy rằng đó là ngày bắt đầu cuộc chiến vùng Vịnh, khi Israel hứng chịu 18 quả tên lửa từ Iraq, những nạn nhân này không chết vì tên lửa mà vì căng thẳng cực độ do chiến tranh nổ ra.
Trong khi phương Tây chưa thừa nhận bệnh tim do stress, thì vào năm 1990 ở Nhật Bản bác sĩ Hikaru Sato mô tả sâu hơn những cái chết mà ông quan sát được. Đó thường là những bệnh nhân chịu đựng người thân mất mát hoặc bị những đau buồn khác, bệnh có triệu chứng như nhồi máu cơ tim nhưng các mạch máu vẫn sạch sẽ, không bị bít tắc làm ngăn cản máu nuôi tim. Sato gọi đây là bệnh “viêm cơ tim takotsubo”, vì tâm trái của người mắc bệnh có hình dạng như chiếc rọ dùng bẫy mực (trong tiếng Nhật là takotsubo).
Từ phát hiện của Sato, các bác sĩ Nhật ngày càng ghi nhận nhiều hơn những ca viêm cơ tim do stress hay hội chứng trái tim tan vỡ (HCTTTV: Broken Heart Syndrome). Năm 2005, cộng đồng y khoa quốc tế mới chính thức biết đến bệnh này khi tạp chí New England Journal of Medicine công bố bài báo đầu tiên về nó. Nhiều nghiên cứu tiếp theo đã xác nhận HCTTTV là có thật.
Tháng 4 năm ngoái, một nhóm nghiên cứu Đan Mạch quan sát 88.600 người dân nước này bị chứng rung nhĩ, và nhận thấy 41% số người có người thân qua đời nhiều khả năng sẽ bị rung nhĩ trong tháng đầu tiên, so với người không mất người thân. Nguy cơ này kéo dài trong một năm tiếp theo.
Simon Graff, người đứng đầu nghiên cứu, nói: “HCTTTV khác với các bệnh tim khác, nhưng cơ chế sinh bệnh thì giống nhau. Chẳng hạn có sự gia tăng những hormone gây viêm và mất cân bằng trong kiểm soát hệ thần kinh trung ương. Các hormone này phát sinh do đau khổ”.
Bệnh có ở Việt Nam
Tháng 9/2016, bệnh viện Chợ Rẫy TPHCM đã cứu sống một phụ nữ 45 tuổi, ngụ tại An Giang, bị HCTTTV. Theo bác sĩ ghi nhận, bệnh nhân bị stress nặng dẫn đến suy nhược thần kinh nghiêm trọng và phải dùng thuốc an thần trong thời gian dài. Khi được chuyển từ bệnh viện địa phương lên TP.HCM, bệnh nhân đã bị hôn mê và suy hô hấp phải thở máy.
Sau khi tiếp nhận bệnh nhân và cho làm một số xét nghiệm, các bác sĩ hướng đến khả năng nhồi máu cơ tim và quyết định can thiệp mạch vành cấp cứu. TS.BS Nguyễn Thượng Nghĩa, trưởng khoa can thiệp tim mạch bệnh viện Chợ Rẫy, nói: “Điều bất ngờ là chúng tôi không ghi nhận tình trạng tắc mạch vành, mà thay vào đó là mõm tim phình to, vô động với hình dạng điển hình của bệnh takotsubo”.
Từ chẩn đoán này, các bác sĩ đã thực hiện kỹ thuật cấp cứu cao cấp ECMO (trao đổi oxy qua màng ngoài cơ thể) và là giải pháp duy nhất để cứu bệnh nhân. Nhờ vậy mà sau vài ngày bệnh nhân đã được cứu sống.
Theo bác sĩ Nghĩa, dù là bệnh ít gặp, nhưng bất kỳ ai cũng có thể mắc HCTTTV nếu bị stress nặng, dù có bệnh tim mạch hay không. Nghiên cứu cho thấy nữ giới mắc bệnh này nhiều nhất và các yếu tố gây stress thường gặp là hay tin mất người thân, đau buồn chuyện tình cảm, tình hình tài chính tồi tệ, rắc rối về pháp luật, mới mắc bệnh nặng, bị thảm hoạ thiên nhiên, làm việc căng thẳng kéo dài…
Y văn thế giới ghi nhận tuổi trung bình của người bị HCTTTV là 67 tuổi mặc dù có cả trường hợp người trẻ và trẻ em. Gần 90% được ghi nhận từ một nghiên cứu là ở phụ nữ sau mãn kinh. Tiên lượng của HCTTTV rất tốt khi 95% bệnh nhân hồi phục hoàn toàn sau 4 – 8 tháng. Tỷ lệ tử vong từ 1 – 3,2%.
Chung sống hơn 60 năm và chết bên nhau
Tháng qua, cái chết của hai vợ chồng cụ bà Dolores, 83 tuổi và cụ ông Trent Winstead, 88 tuổi, tại thành phố Nashville (Hoa Kỳ), gây xúc động nhiều người. Trong khi vào bệnh viện Tây Saint Thomas chăm sóc cho cụ ông bị suy thận giai đoạn cuối, cụ bà cũng ngã bệnh. Nằm điều trị cạnh phòng của cụ Trent chỉ được một ngày thì cụ Dolores rơi vào nguy kịch vì xuất huyết não. Lần đầu tiên ở bệnh viện này, các bác sĩ đã đặt hai người yêu nhau nằm cạnh nhau. Khi biết vợ mình lìa đời, cụ Trent nắm tay cụ Dolores, hôn vợ lần cuối và kêu con cháu mặc cho bà bộ đồ màu hồng mà bà vẫn thích. Chỉ vài giờ sau đó, cụ Trent cũng ra đi thanh thản vì vỡ tim trong khi tay vẫn nắm chặt người bạn đời. Cái chết của họ diễn ra năm tuần trước ngày kỷ niệm 64 năm họ chung sống bên nhau.
Bình Yên
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này