10:00 - 21/09/2016
Hỗ trợ khởi nghiệp dễ hay khó?
Nhìn lại để thấy, có vẻ như hỗ trợ khởi nghiệp không đơn giản như nhiều người Việt suy nghĩ.
JFDI (Joyful Frog Digital Incubator), một trong những “vườn ươm khởi nghiệp” đầu tiên của Singapore vừa thông báo đóng cửa chương trình tăng tốc khởi nghiệp vì hiệu quả kém.
Động thái của JFDI khiến nhiều người “hoang mang”: “Mô hình vườn ươm liệu có còn đất sống?” “Làm thế nào để hỗ trợ khởi nghiệp một cách… hiệu quả nhất?”
“Liệu một vườn ươm có phải đơn giản chỉ là cung cấp văn phòng cho các dự án khởi nghiệp hay không?” Hàng loạt câu hỏi được đặt ra.
Loay hoay tìm lối ra?
Vườn ươm khởi nghiệp là gì? Đó y như lò luyện thi học sinh giỏi quốc gia.
Bạn sẽ được cung cấp mọi điều kiện tốt nhất (10 phẩy các môn không liên quan, học những thầy giỏi nhất…), theo suy nghĩ của chủ vườn ươm, để đem về thứ hạng cao.
Nhưng hầu hết thành viên các đội tuyển đều thất bại, vì quy trình chọn lựa chỉ dựa vào một “khoảnh khắc toả sáng” chứ không có bất kỳ tiêu chí nào cụ thể.
Các thành viên đội tuyển sẽ bị loại dần sau những bài kiểm tra tháng. Sau đó, họ phải loay hoay với tâm lý thất bại và phải đi học phụ đạo nhiều môn, kể cả môn mà họ vừa luyện trong đội tuyển xong.
Không ít trường hợp bị rớt bậc học lực vì bị điểm “liệt”.
Tương tự, JFDI đóng cửa chương trình tăng tốc của họ vì không có khả năng hoàn vốn. Cụ thể, tỷ lệ các dự án được họ đầu tư có thể tiếp tục phát triển ra thị trường thấp hơn 10%, tức con số để hầu hết các vườn ươm có thể hoà vốn.
Giống như mười thành viên đi thi mà chỉ một bạn mang giải về. Hoặc như Digi, chương trình tăng tốc của Chính phủ Malaysia, vừa dính vào vụ lùm xùm khi GrabGas, dự án thắng giải lớn trong cuộc thi khởi nghiệp của họ, bị tố “xạo” về số liệu kinh doanh.
Kết quả cuối cùng: Digi rút khoản đầu tư 100.000 USD khỏi GrabGas. Những sự kiện trên thể hiện lỗ hổng rõ ràng trong cách vận hành của các vườn ươm.
Các vườn ươm vẫn còn loay hoay với tư tưởng hỗ trợ bằng việc cung cấp văn phòng giá rẻ, hoặc việc giảm giá tư vấn pháp lý, kế toán và vô vàn các dịch vụ tiện nghi khác.
Ở Việt Nam, các vườn ươm còn “lạ lùng” hơn khi hầu hết đều bắt đầu bằng mô hình “co-working space” với giá thuê cao chót vót (Dreamplex có giá thuê gần 25 USD/m2, Up ở Hà Nội có gói văn phòng rẻ nhất là 10 triệu đồng cho bốn người, tương đương các cao ốc văn phòng loại A).
Với giá đó, người đủ tiền thuê thì không cần hỗ trợ, và người cần thì lại không đủ tiền. Bên cạnh đó, các vườn ươm yêu cầu các dự án phải có kế hoạch rõ ràng nhưng lại nhắm vào toàn ý tưởng công nghệ, với sáng lập viên là những kỹ sư chưa hiểu gì về kinh doanh thị trường.
Cách vận hành của các vườn ươm tại Việt Nam là một sự rắc rối và tương phản với vai trò quan trọng nhất của họ là giúp chứng minh tiềm năng của ý tưởng.
Vô hình trung, những vườn ươm này làm người ta hiểu rằng: khởi nghiệp chỉ dành cho con nhà có điều kiện và cũng vô hình trung, đó chính là hàng rào ngăn cản nhiều dự án tiếp cận với vườn ươm.
Hướng đi nào cho các vườn ươm?
Trong thế giới các vườn ươm có duy nhất một đơn vị thành công: Y Combinator. Thành lập bởi Paul Graham, cho đến nay, Y Combinator đã hỗ trợ hơn 1.000 dự án, trong đó có nhiều thương vụ thành công như AirBnB và Dropbox.
Tổng số vốn đầu tư Y Combinator thu hút được lên đến hơn 10 tỷ USD và giá trị các thương vụ M&A của các “học trò” là hơn 3,5 tỷ USD.
Mỗi dự án sau khi “tốt nghiệp” từ Y Combinator sẽ được hai quỹ mạo hiểm lớn nhất hiện nay, Sequoia và Andreessen Horowitz, đầu tư 80.000 USD ngay từ đầu, y như “con ông cháu cha” ở Việt Nam mình vậy!
Chính kinh nghiệm và hiểu biết thị trường của hai quỹ đầu tư mới là yếu tố mấu chốt thành công của Y Combinator và những dự án “học trò”.
Ở Việt Nam, hiện không có vườn ươm nào đủ khả năng bao phủ nhiều lĩnh vực cùng lúc. Vì vậy, hướng đi đúng đắn nhất là tập trung tất cả nguồn lực vào một lĩnh vực. Startup Vietnam Foundation – quỹ Khởi nghiệp Việt Nam (SVF) đang chọn giải pháp này.
Mới được thành lập không lâu, nhưng SVF dành tất cả nguồn lực tập trung hỗ trợ các dự án nông nghiệp tại Việt Nam.
Tham dự cuộc thi Sáng tạo khởi nghiệp cùng trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA), SVF đã đào tạo các kỹ năng mềm cần thiết cho những dự án thi như kỹ năng trình bày, viết kế hoạch và networking.
BSA và SVF cũng tổ chức một nhóm các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp để tư vấn cho các dự án, từ độ khả dụng của kỹ thuật ứng dụng trong dự án, đến sự sẵn sàng của thị trường, hay các chiến lược marketing đúng đối tượng.
Họ sẵn sàng gửi chuyên gia về các tỉnh nơi dự án hoạt động để theo sát tiến độ. Cho đến nay, SVF và BSA đã đánh giá hơn 100 dự án và chọn ra gần 20 dự án vào vòng tư vấn tiếp theo. Người cuối cùng thắng cuộc sẽ được quyết định vào tháng 10/2016.
Chính những kiến thức và trải nghiệm thị trường mới quyết định sự thành công của một dự án khởi nghiệp, chứ không phải các khu văn phòng lung linh.
Việt Nam, theo thống kê, hiện có 26 vườn ươm và nếu tất cả đều chọn cho mình một lĩnh vực chuyên biệt, chúng ta hoàn toàn có thể mong chờ sự xuất hiện tiếp theo của một VNG hoặc VC Corps khác. Hãy chờ đó!
Kiến Phước
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này